Mâm ngũ quả thể hiện đạo lý thiêng liêng uống nước nhớ nguồn. Mỗi miền có một cách bài trí và bày biện khác nhau. Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ
Ý nghĩa và cách bài trí mâm ngũ quả lộc lá cả năm



Mâm ngũ quả thể hiện đạo lý thiêng liêng uống nước nhớ nguồn. Mỗi miền có một cách bài trí và bày biện khác nhau.

Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên dịp Tết theo 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên. Theo thuyết ngũ hành: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Mâm ngũ quả thường theo 5 sắc màu đó để phối trí.

Tuy nhiên, trên thực tế, ở mỗi một vùng miền, người ta lại có những cách bày biện mâm ngũ quả khác nhau.



Mâm ngũ quả gồm 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc. Ảnh: Internet.

Mâm ngũ quả đặc trưng của ba miền

Miền Bắc

Ở miền Bắc, trên mâm ngũ quả thường có 5 loại quả với 5 màu khác nhau, cụ thể gồm chuối/táo màu xanh; bưởi (hoặc phật thủ), cam, quýt màu vàng; hồng hoặc táo tây, ớt màu đỏ; roi, mận, đào hoặc lê màu trắng; hồng xiêm hoặc nho đen, măng cụt, mận màu đen.

Miền Trung

Ở miền Trung, người dân không quá câu nệ hình thức của mâm ngũ quả mà chủ yếu có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Mặt khác, do chịu sự giao thoa văn hóa hai miền Bắc - Nam nên mâm ngũ quả của người miền Trung bày biện đủ chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài…

Nhìn chung mâm ngũ quả bày trên ban thờ không cần nhiều về số lượng. Tất cả chỉ cần gọn gàng và sạch sẽ, vậy là đủ.

Miền Nam

Nếu như người miền Bắc, nải chuối xanh thường ít thiếu vắng trên mâm ngũ quả thì người miền Nam lại kiêng kỵ bày một số trái cây. Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi" thể hiện sự nguy khó. Quả cam cũng không được có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, vì câu “quýt làm cam chịu”, hay như trái lê đồng nghĩa với “lê lết”…

Mâm ngũ quả người miền Nam thường  mâm ngũ quả thường là: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, đọc chệch thành các tên "cầu vừa đủ xài" hoặc "cầu vừa đủ sung".

Lưu ý khi bày mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả truyền thống với 5 loại quả, số quả lẻ thể hiện sự sinh sôi, nảy nở, phát triển. Ngày nay để thể hiện lòng hiếu thảo đến ông bà, tổ tiên cộng với tính thẩm mỹ người ta không quá cứng nhắc trong chuyện phải là 5 loại quả nữa nhưng ở người Bắc vẫn chọn số quả lẻ khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Ngược lại, miền Trung và miền Nam thoải mái hơn khi không quan trọng chuyện chọn số quả lẻ hay chẵn mà chủ yếu chọn ý nghĩa của loại quả khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Mâm ngũ quả tuy không quá quan trọng chuyện số quả lẻ hay chẵn nhưng vẫn giữ nguyên các quy ước dân gian như: mâm ngũ quả chỉ bày quả, không đặt thêm hoa hoặc thực phẩm gì, số lượng trên mâm ngũ quả chỉ tính loại, không tính quả (chuối chỉ cần một nải mà không quan tâm số lượng quả).

Ý nghĩa từng loại trái cây trong mâm ngũ quả ngày Tết



Mỗi loại quả trong mâm ngũ quả lại mang một ý nghĩa khác nhau. Ảnh: Internet.

- Bưởi: phúc lộc, viên mãn

- Thanh long: rồng mây hội tụ

- Dưa hấu: tốt đẹp, viên mãn, trung thực

- Đu đủ: đầy đủ, thịnh vượng

- Mãng cầu: cầu Mong mọi điều như ý

- Dứa (thơm): thơm tho, đa phúc lộc

- Hồng: hồng hào, tươi tốt, tượng trưng cho sự thành đạt

- Lựu: đa phúc, đa lộc, con đàn cháu đống

- Phật thủ: bàn tay Phật che chở phù hộ cho con người

- Chuối: tượng trưng cho bàn tay ngửa, hứng lấy may mắn, bao bọc và che chở

- Dừa: viên mãn

- Xoài: tiêu xài không thiếu thốn

- Quất: sung túc, lộc lá

- Đào: sự thăng tiến, danh lợi.

Tuy mỗi miền có sự khác biệt về văn hóa, song việc bày biện mâm ngũ quả ngày Tết luôn là một nét văn hóa đặc sắc, thể hiện lời cầu Mong cho một năm mới ấm no, hạnh phúc của người dân Việt Nam. Cho dù sinh sống ở phương trời nào, đã là người dân Việt Nam thì sẽ không bao giờ quên được tục lệ này trong dịp Tết nguyên đán nhằm gìn giữ bản sắc dân tộc cho bản thân và cho con cháu.

Trần Quỳnh tổng hợp


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Ý nghĩa và cách bài trí mâm ngũ quả lộc lá cả năm

Tự làm thiên lý xào Nau thi Mã Mây cá cơm chiên bột giòn Cà chẠcach nau chạo Cá kho tộ Muối ăn Banh Canh ca Muôn kiểu tạo hình dễ thương từ trái Món ăn Tết thịt om khoai a xít béo Món ăn chay Mẹo sắp xếp tủ lưu trữ thực phẩm Nhâm nhi bánh tráng trộn chiều đông Ninh Thuận ăn vặt cÃƒÆ ri chè đậu phộng goi mit chua ngot mít vóc dáng ngừ chế biến tim bò trứng cuộn thịt nguội phô mai thịt gà bó xôi lam oc huong xao tuong Món bún sê bap cai cuon thit sot ca ngon bo xao muop dang Okonomiyaki Ninh Hòa banh flan cam Khai vị Mon ngon tu bo Ngon bồi hồi món cồi bikini Nguyễn Khánh Toàn ăn vặt sài gòn Khoai mi Những mẹo vặt hữu ích cần biết khi lam kem chuoi tai nha Khoai môn Oc xao me Chay Lá Sen Mùa mưa về vùng Bảy Núi ăn bọ rầy Món vịt ngon miệng Mon ngon mien bac món ăn kiểu Hàn Sườn bò nướng Phù Mẹo bỏ túi cho người làm bánh Cafe Mon man canh chua ca thac lac Người cao tuổi cha oc nuong la chuoi Me ga thực đơn Cách làm chả quếass="label" style="background-color: #83CDBA" href="/index.php?q=Mâm quả cắt tỉa đón Trung Thu">Mâm quả cắt tỉa đón Trung Thu gà kho cay="background-color: #77533A" href="/index.php?q= kẹo bánh đa"> kẹo bánh đa List Cヾm Người Châu Á ăn những thứ kỳ lạ Bánh đúc cá chép om dưa món om cá Hằng MT nam dui ga sot bao ngu ngon Mon ham chế độ Dua chua Miến tim gà đơn giản mà ngon cách nấu canh khổ qua chay bánh Nửa Đậm đà miến cua phố Gầm Cầu Mẹo giúp bạn chọn cua ghẹ ngon Cách làm pudding Chè bắp Khìa nhe Mon kho Lạ miệng với cơm tay cầm tại quán ăn lăng Làm bánh mứt kẹo ô mai Thịt Heo kho man cAch lam giam muối mè miền nam Mien xao mang Lương Ngọc Quyến công thức bánh nhúng hình hoa lam bo tron kieu thai Cake Làm chanh đào mật ong và Siro Hibicus chữa Lò Đúc Lật Mo Mâm cơm mùa hè cÃƒÆ nh gÃƒÆ Làm sao để biết nấu ăn Lam kim chi tự nấu lẩu cá tại nhà Chàng trai kỳ công phục dựng bánh rán sườn non sườn xối cam cam tươi Đồ dùng ngao xào hẹ Làm vườn Lam xiu mai lau hot vit ngon Khéo tay tỉa hoa tulip từ cà rốt và dưa su hào Dưa món cho ngày Tết Lai Vung mon cHIEN Lê Thánh Tôn Khoai tây cách nướng bánh cookies khoai lang Chà bông Màng Khéo tay tỉa dưa hấu thành chú mèo Kitty Dua Leo muoi Xé ç ª Dua Gia nghe kho thit Hấp Canh trứng Luong