Mâm ngũ quả thể hiện đạo lý thiêng liêng uống nước nhớ nguồn. Mỗi miền có một cách bài trí và bày biện khác nhau. Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ
Ý nghĩa và cách bài trí mâm ngũ quả lộc lá cả năm



Mâm ngũ quả thể hiện đạo lý thiêng liêng uống nước nhớ nguồn. Mỗi miền có một cách bài trí và bày biện khác nhau.

Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên dịp Tết theo 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên. Theo thuyết ngũ hành: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Mâm ngũ quả thường theo 5 sắc màu đó để phối trí.

Tuy nhiên, trên thực tế, ở mỗi một vùng miền, người ta lại có những cách bày biện mâm ngũ quả khác nhau.



Mâm ngũ quả gồm 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc. Ảnh: Internet.

Mâm ngũ quả đặc trưng của ba miền

Miền Bắc

Ở miền Bắc, trên mâm ngũ quả thường có 5 loại quả với 5 màu khác nhau, cụ thể gồm chuối/táo màu xanh; bưởi (hoặc phật thủ), cam, quýt màu vàng; hồng hoặc táo tây, ớt màu đỏ; roi, mận, đào hoặc lê màu trắng; hồng xiêm hoặc nho đen, măng cụt, mận màu đen.

Miền Trung

Ở miền Trung, người dân không quá câu nệ hình thức của mâm ngũ quả mà chủ yếu có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Mặt khác, do chịu sự giao thoa văn hóa hai miền Bắc - Nam nên mâm ngũ quả của người miền Trung bày biện đủ chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài…

Nhìn chung mâm ngũ quả bày trên ban thờ không cần nhiều về số lượng. Tất cả chỉ cần gọn gàng và sạch sẽ, vậy là đủ.

Miền Nam

Nếu như người miền Bắc, nải chuối xanh thường ít thiếu vắng trên mâm ngũ quả thì người miền Nam lại kiêng kỵ bày một số trái cây. Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi" thể hiện sự nguy khó. Quả cam cũng không được có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, vì câu “quýt làm cam chịu”, hay như trái lê đồng nghĩa với “lê lết”…

Mâm ngũ quả người miền Nam thường  mâm ngũ quả thường là: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, đọc chệch thành các tên "cầu vừa đủ xài" hoặc "cầu vừa đủ sung".

Lưu ý khi bày mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả truyền thống với 5 loại quả, số quả lẻ thể hiện sự sinh sôi, nảy nở, phát triển. Ngày nay để thể hiện lòng hiếu thảo đến ông bà, tổ tiên cộng với tính thẩm mỹ người ta không quá cứng nhắc trong chuyện phải là 5 loại quả nữa nhưng ở người Bắc vẫn chọn số quả lẻ khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Ngược lại, miền Trung và miền Nam thoải mái hơn khi không quan trọng chuyện chọn số quả lẻ hay chẵn mà chủ yếu chọn ý nghĩa của loại quả khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Mâm ngũ quả tuy không quá quan trọng chuyện số quả lẻ hay chẵn nhưng vẫn giữ nguyên các quy ước dân gian như: mâm ngũ quả chỉ bày quả, không đặt thêm hoa hoặc thực phẩm gì, số lượng trên mâm ngũ quả chỉ tính loại, không tính quả (chuối chỉ cần một nải mà không quan tâm số lượng quả).

Ý nghĩa từng loại trái cây trong mâm ngũ quả ngày Tết



Mỗi loại quả trong mâm ngũ quả lại mang một ý nghĩa khác nhau. Ảnh: Internet.

- Bưởi: phúc lộc, viên mãn

- Thanh long: rồng mây hội tụ

- Dưa hấu: tốt đẹp, viên mãn, trung thực

- Đu đủ: đầy đủ, thịnh vượng

- Mãng cầu: cầu Mong mọi điều như ý

- Dứa (thơm): thơm tho, đa phúc lộc

- Hồng: hồng hào, tươi tốt, tượng trưng cho sự thành đạt

- Lựu: đa phúc, đa lộc, con đàn cháu đống

- Phật thủ: bàn tay Phật che chở phù hộ cho con người

- Chuối: tượng trưng cho bàn tay ngửa, hứng lấy may mắn, bao bọc và che chở

- Dừa: viên mãn

- Xoài: tiêu xài không thiếu thốn

- Quất: sung túc, lộc lá

- Đào: sự thăng tiến, danh lợi.

Tuy mỗi miền có sự khác biệt về văn hóa, song việc bày biện mâm ngũ quả ngày Tết luôn là một nét văn hóa đặc sắc, thể hiện lời cầu Mong cho một năm mới ấm no, hạnh phúc của người dân Việt Nam. Cho dù sinh sống ở phương trời nào, đã là người dân Việt Nam thì sẽ không bao giờ quên được tục lệ này trong dịp Tết nguyên đán nhằm gìn giữ bản sắc dân tộc cho bản thân và cho con cháu.

Trần Quỳnh tổng hợp


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Ý nghĩa và cách bài trí mâm ngũ quả lộc lá cả năm

cách làm bánh đa cua suon om thời muối chua Hộp cơm Bento gỏi hải sản cach lam cha hoa hai san Giáng Sinh sườn non kho ca bong Chư Khìa bun tron ga thuc don tự làm phở chiên muối cá thường dùng Bà bẠu thit kho mam ruoc làm bánh giò thach me den thom ngon 5 cách ngâm chanh mật ong trị ho mùa đông suon nau dau Sắc Đẹp là ch cach lam mojito dau ngon chao bo cau nui gạo nấu tôm tuyệt chiêu Món ăn Tết gỏi rau mầm xào ngao thịt băm viên Nui sốt cà với thịt băm ếch om coca cola Ếch om Coca Cola nau ca chè rau củ đậu phộng cà chien rong biển khô phải sụn gà anh quốc tự làm nước đường cu kieu ngam Thịt lợn kẹp bánh mì béo ngậy Thịt Gà bao tử cá xào chè nha đam bột matcha goi bap cai xôi xôi chim câu gạo đồ nếp bắp bò kho chè củ sen nấu nhãn nhục Riềng kem que dưa hấu đỏ lac bánh chuoi thit kho su hao chim cút gà chiên sốt thơm nón cach làm chả giò những món canh ngon Canh nghêu ngọt thanh duoi xuong cá hú kho ba chỉ ca qua sot ngu lieu chà omega 3 mắm ruốc xào rau muống salad bơ đậu hũ non cá bớp cach xao oc dua bo cay vòng 1 quyến rũ thit nguoi món mì ý hình tổ chim ớt chuông lợi ích sức khỏe trao nươ c chanh cà cà canh cà canh mang suon nong hoi an kem bun tráng miệng Mẹo chữa xong nồi bị cháy cá chiên giòn sốt cay cung tổng bể cua chien gion cách làm pudding Thói Công thức đậu phụ béo ngậy cho con luộc gà nguyên con cà quẠkiệu ngâm đường Lá chanh 3 hap Bánh củ cải trứng sốt mayonnaise Món Hap ca hoi chien mặn Phở tíu hat sen ham xuong thit kho dua tây bắc mùa hè giẠng Cuối tuần đãi cả nhà ghẹ sốt hành cach lam banh khoái banh lot dau xanh ngon cu cai nhoi thit bo tôm nướng lá chuối Cach nau bun Cách làm sườn nướng trứng cuộn giò sống Món Canh choi Bò nhúng giấm cuốn bánh tráng tuyệt ngon bap bo ngam mam bò cuộn rau củ áp chảo Đuối