Trong ngày Hội bánh dân gian Nam bộ lần 3-2014 tại TP Cần Thơ,
nhiều người đã tò mò nếm thử món ăn dân dã có cái tên là lạ "bánh hỏi
mặt võng Út Dzách" để rồi tìm đến tận Phong Điền để khám phá thêm một
nghề truyền thống.
Bánh hỏi mặt võng - Ảnh: T.Tâm
Nằm cách TP Cần Thơ chừng 15km, vào Phong Điền đi qua phà Vàm Xáng rồi
tới bến đò Mương Ngang, quẹo phải chừng 30m là bạn đã đến lò bánh hỏi
mặt võng Út Dzách.
Ông Trần Thiện Cảnh (47 tuổi, con thứ tư của gia đình, trước là giáo
viên, sau xin nghỉ việc), cho biết bánh hỏi mặt võng của gia đình ông là
nghề truyền thống lâu đời, đã có cách nay hơn 50 năm.
Bánh hỏi mặt võng khác hẳn với bánh hỏi khác do có vị ngọt, mặn từ bí
quyết quậy bột, nêm gia vị và độ trong, dai, không dùng chất phụ gia.
Bột gạo làm bánh cũng từ loại gạo Sa Đéc loại đặc biệt. Bánh có hoa văn
mặt võng, tinh tế do sự khéo tay của người làm. Xem hình mặt võng có thể
đánh giá tay nghề của các nghệ nhân đạt đẳng cấp cao thấp khác nhau.
Bà Châu Kim Thuận (còn gọi là bà Tư, mẹ ông Cảnh) kể khi xưa người phụ
nữ trước khi về nhà chồng phải biết thêu thùa, may vá, làm bánh trái...
Làm bánh lúc bấy giờ với mục đích phục vụ trong gia đình và giúp đỡ hàng
xóm khi có giỗ quảy, tiệc tùng là chính chứ không để bán.
Hòa bình lập lại, khi cưới con dâu đầu tiên, theo đề nghị của dâu, hai
mẹ con mới có ý định làm bánh hỏi gia công để kiếm chút đỉnh tiền lời.
Đĩa bánh hỏi thịt quay đã chuẩn bị sẵn xong - Ảnh: T.Tâm
Để hoàn thành miếng bánh hỏi mặt võng phải qua nhiều công đoạn công
phu. Bột gạo quậy với nước cho vào nồi đặt lên bếp lửa liu riu, dùng vá
khuấy bột cho đặc lại để lấy trùng rồi đem ra cối xả nhiều lần cho mịn,
xong để nguội. Kế đến, cắt lá chuối khoảng hai tấc vuông rửa thật sạch, để
ráo.
Cho bột vào khuôn hình trụ, phía trên có một cây chày được kết dính với
một thanh tre dài để ép bánh. Người bánh bắt để trên tay tấm lá chuối
đã rọc sẵn kích cỡ, hứng dưới đáy khuôn khi bột ép xuống thì dùng tay di
chuyển tấm lá chuối cho bột bánh đan kết thành hình mặt võng một cách
đều đặn, đẹp mắt rồi đem vào xửng hấp độ khoảng 5 phút là bánh chín.
Giở xửng lấy bánh để nguội, gỡ lá chuối ra và xếp cứ 4 miếng bánh 1
xấp. Khi ăn, chỉ cần xếp bánh lên đĩa, tùy theo yêu cầu trang trí chất
vòng, cắt làm 3 cuốn lại với rau thơm, cho thịt nướng kim tiền hay heo
quay vào, cùng mỡ hành phi rưới lên bánh hỏi... Lúc này chỉ cần thêm
chén nước mắm ớt chua ngọt hoặc chén mắm nêm tùy thích.
Bà Thuận đang tất bật chuẩn bị sẵn bánh hỏi heo quay cho khách - Ảnh: T.Tâm
Mấy năm gần đây, được sự động viên của chính quyền địa phương, gia đình
ông Cảnh bỏ vốn đầu tư điểm du lịch sinh thái, làng nghề. Tuy mới khai
trương đầu tháng 12-2013, nhưng dịp Tết Giáp Ngọ đã đón khoảng 300
khách, các ngày nghỉ lễ, cuối tuần có 100 khách tham quan.
Ngoài 2 món chủ lực là bánh hỏi mặt võng thịt kim tiền, bánh hỏi mặt
võng thịt heo quay, cháo tương yêu, nơi đây còn có các món ăn dân dã:
ốc, lươn um, lẩu mắm đồng quê... và các loại bánh truyền thống khác như
bánh lá mít, bánh đùm, bánh xếp, bánh bò, bánh da lợn, bánh ít, bánh
tét, bánh tằm se tay…
Đến đây, được thong dong dưới tán cây râm mát, thưởng thức món ăn
truyền thống và cây trái vườn nhà, du khách nào cũng thích thú và hẹn
ngày trở lại.
Tổng hợp & BT: Cẩm Vân (NauNgon.com)
