(có nơi gọi cá trắng chỉ) là loại cá sống ở môi trường nước ngọt như sông, suối. Chúng sống thành từng đàn, có thân hình nhỏ dẹp, con nào lớn lắm cũng cỡ bằng ngón tay giữa người lớn. Những lúc chớm hè, trên các con sông, con suối nước bắt đầu cạn dần, người dân lại í ới rủ nhau đánh bắt cá trắng.



Ảnh: Ngô Mã Thiên
Cách bắt cá thông dụng và hiệu quả nhất là thả lưới. Lưới dùng để bắt cá trắng là loại lưới lỗ nhỏ, cá mới không lọt ra được.
Cá trắng “mắc” lưới thường rất dày, bởi chúng đi theo từng đàn. Để gỡ cá cho mau, người thả lưới thường đem lưới lên bờ rũ vài cái thì cá sẽ rớt ra hết. Cứ thế lượm cá cho vào cái rổ hoặc xô, mang về chế biến. Có vô số món ăn ngon từ cá trắng như: kho sả, kho nghệ, nấu canh chua... nhưng khoái khẩu nhất vẫn là món gỏi. Món này chế biến rất giản đơn và nhanh chóng.
Cá mới bắt về, đánh vảy, làm ruột thật sạch, dùng kéo cắt bỏ phần đầu, rửa qua nước lạnh, để nguyên con. Trong khi chờ chuẩn bị sẵn các loại gia vị ăn gỏi, nhiều người thường đem cá mới làm cho vào tủ lạnh ngăn đá độ mươi phút cho cá săn chắc, giòn rụm. Đặc điểm của cá trắng là xương rất mềm. Vì vậy, khi chế biến món gỏi cá, người ta cứ để nguyên con, không cần rọc lấy thịt bỏ xương như các loại cá khác.
Một trong những nguyên liệu làm tăng thêm sức hấp dẫn của bất kỳ món gỏi nào đó là chén nước chấm. Giã ớt tỏi trong cái chén sao cho vừa đủ độ cay, rót thêm vào ít nước mắm miệt biển thứ thiệt. Chỉ cần nhìn qua nước chấm, chưa cần nhìn cá, ngửi thấy mùi tỏi ớt thôi cũng đủ ứa nước miếng rồi.
Món gỏi cá trắng càng quyến rũ hơn khi ăn kèm với rổ rau thơm gồm: rau húng, quế, tía tô, hành tây cắt mỏng... và nhất là phải có chén đậu phộng rang với miếng bánh tráng nướng. Với những nguyên liệu và gia vị như thế đảm bảo mọi giới khi thưởng thức đều khen ngon tấm tắc.
Ăn gỏi cá trắng cũng như gỏi cá mai, cá cơm, cá trích... gắp 2-3 con cá nhúng vào chén nước cốt chanh, cho vào chén cùng với rau thơm, đậu phộng rang, bóp vụn miếng bánh tráng nướng, chan chút nước mắm cay, cho vào miệng nhai chậm chậm và cảm nhận hương vị độc đáo của món ăn...

Ngô Mã Thiên

Tổng hợp & BT: Lan Khuê (NauNgon.com)