Lợi ích từ việc ăn chay hiện đã quá phổ cập, tuy nhiên, để thói quen ăn chay mang lại hiệu quả tốt cần phải bổ sung những dưỡng chất thiết yếu khác.
Thực phẩm cho người ăn chay chủ yếu có nguồn gốc từ thực vật, đối với người bình thường thỉnh thoảng ăn chay để thay đổi khẩu vị thì không sao nhưng đối với người ăn chay trường thì cần lưu ý đến những hạn chế của nó.
Ảnh: shutterstock
Nguy cơ đầu tiên mà người ăn chay phải đối mặt là thiếu sắt - bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp (giám đốc Trung tâm dinh dưỡng TP.HCM) khẳng định. Những chất sắt có trong các loại rau thì không nhiều và khó hấp thụ. Nếu thiếu sắt và thiếu các vitamin tan trong dầu như vitamin A, D dễ dẫn tới thiếu máu, khiến cơ thể luôn xanh xao, yếu ớt, thường xuyên choáng, ngất. Có thể cải thiện bằng việc uống vitamin C hoặc ăn nhiều các loại rau quả giàu vitamin C.
Không nên mua các thực phẩm chay đóng gói, bán sẵn bởi hiện nay nguồn gốc xuất xứ của chúng vẫn chưa được thẩm định rõ ràng, nên tự mua các loại thực vật tươi về chế biến. Người bình thường nên ăn chay vài lần trong tháng để giảm nguy cơ tim mạch, béo phì. Những người mắc bệnh gan, thận nếu phải ăn chay để ngăn bệnh tiến triển thì nên dặm thêm chút thịt, cá, trứng, sữa để đảm bảo dinh dưỡng.
Trẻ em, người lớn tuổi, người mới ốm dậy, bà mẹ mang thai hay đang cho con bú không nên ăn chay.
Tiếp theo là thiếu hụt canxi, do canxi phần lớn có trong sữa và các chế phẩm từ sữa, từ thủy hải sản và xương động vật. Mà những thực phẩm này không có trong khẩu phần ăn chay nên người ăn chay thường hấp thụ canxi dưới mức tiêu chuẩn dẫn tới nguy cơ loãng xương và những vấn đề khác.
Thiếu vitamin B12 cũng là điều đáng lo ngại đối với người ăn chay trường. Biểu hiện của bệnh là cảm giác mệt mỏi, thiếu tập trung. Phụ nữ mang thai mà ăn chay thường xuyên cũng có thể gây dị dạng cho thai nhi do thiếu chất trên. Nên bổ sung B12 bằng việc uống các loại thuốc có cyanocobalamin với hàm lượng khoảng 2,4 microgam mỗi ngày, đây là loại thuốc thông dụng và dễ hấp thu. Vitamin B12 chứa nhiều cobalt có trong thịt, cá, trứng, sữa. Nếu người ăn chay không thể tiếp cận các thực phẩm trên thì có thể dùng các món ăn chế từ đậu nành lên men.
Người ăn chay cũng thiếu các loại đạm quan trọng. Con người cần 20 loại acid amin, trong đó có 9 loại thiết yếu mà cơ thể không sản xuất được, phải lấy từ thức ăn, chủ yếu có nguồn gốc động vật. Do đó, khi đi khám bệnh người ăn chay cần thông báo cho bác sĩ biết để làm các xét nghiệm cần thiết.
Cho nên, ăn chay là một hình thức luôn được khuyến khích nhưng cần ăn đúng. Nên thường xuyên bổ sung trứng sữa để cung cấp dinh dưỡng cơ bản. Nên ngoài việc ăn đa dạng các loại thực phẩm thì nên Lưu ý đến nguồn cung cấp chất đạm, ăn đậu và các loại đậu hũ đều đặn. Cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe, để bổ sung các yếu tố không có lợi cho sức khỏe đối với chế độ ăn chay. Đó là uống viên sắt để phòng ngừa thiếu sắt; vitamin D, A; các viên đa vi chất bổ sung.
Kiến Văn
Tổng hợp & BT: Bích Loan (NauNgon.com)
