Những miếng bánh trần không nhân mềm mại, thanh mát được nhúng vào thứ nước chấm màu hổ phách không chua quá, mặn quá, cay quá và dậy hương cà cuống. Thơm hương bánh cuốn Thanh Trì
Thơm hương bánh cuốn Thanh Trì

Hà Nội có quá nhiều thức quà đáng để nhung nhớ, vấn vương và được gọi là món ngon, nhưng không phải món ngon nào cũng được gọi là đặc sản rồi trở thành tên gọi gắn liền với nơi sản sinh ra nó và chiếm vị trí đáng kể trong kho tàng văn hóa ẩm thực Hà thành như bánh cuốn Thanh Trì. Chẳng thế mà từ hơn một thế kỷ nay, bánh cuốn Thanh Trì đã trở thành “miếng ngon Hà Nội”, đi vào trang văn của Thạch Lam, Vũ Bằng, Nguyễn Tuân… và được đúc kết thành câu ca: “Thanh Trì có bánh cuốn ngon// Có gò Ngũ Nhạc có con sông Hồng” 

Bánh xưa… 

Không ai rõ làng bánh cuốn có tự khi nào, chỉ biết rằng theo tích dân gian thì Thanh Trì là một làng vào loại cổ nhất của Thăng Long - Hà Nội. Từ thời Hùng Vương thứ 18, người dân đã tụ họp về đây khai khẩn đất đai làm ăn, con trai vua Hùng đích thân dạy dân cày cấy và người dân có cuộc sống yên bình, no ấm. Kể từ đó nghề làm bánh cuốn được hình thành và trường tồn cho đến ngày nay. 

Để có được những thúng bánh ấy cũng rất công phu. Từ việc chọn gạo cho tới khi tráng bánh. Gạo có ngon thì mặt bánh mới láng mượt, óng ả. Nếu dùng loại gạo quá dẻo thì bánh nát, gạo kém thì bánh không thơm ngon. Khi ngâm gạo cũng thật cẩn thận, tùy thuộc vào thời tiết mà thời gian ngâm có thể khác nhau. Khi xay bột cũng là khâu quan trọng, bột được xay nhuyễn bằng cối đá sẽ cho mặt bánh láng bóng, óng ả. Nếu bột loãng quá bánh sẽ nát, mà đặc quá bánh sẽ dày, ăn mất ngon.

Cầu kỳ từ việc chọn, ngâm gạo, xay bột cho đến khi nổi lửa. Bếp lúc nào cũng luôn đỏ lửa, nhưng không quá to để cho hơi bốc đều, bánh mới chín thấu. Múc lưng muôi bột, giàn đều trên khuôn vải, đậy nắp vung lại, khi mở vung ra, bánh phồng lên là báo hiệu đã chín. Dùng que tre lấy ra, xếp thành từng lớp trong lòng một chiếc thúng, trên phủ tờ lá sen hay lá chuối, lá dong. Thường thì xế chiều, dân Thanh Trì đã nổi lửa tráng bánh. Sở dĩ bánh cuốn phải tráng từ chiều cho tới đêm vì bánh tráng xong phải để qua đêm thì mới bay đi hết mùi nồng của bột. Đến sáng bánh vừa mềm, vừa thơm mát mùi gạo...

Thơm hương bánh cuốn Thanh Trì

Trước khi Miền Bắc hoàn toàn độc lập, các mẹ, các chị trong làng đi bán bánh cuốn nhất định phải mặc áo dài tứ thân màu nâu non; thắt lưng bao màu xanh, màu hồng hoặc màu vàng; đầu vấn khăn, bên ngoài chít khăn mỏ quạ. Thúng bánh đội đầu, đôi chân rong ruổi khắp các phố phường Hà Nội từ tờ mờ sáng. Gặp khách là đặt thúng xuống, với đôi tay mềm mại các mẹ, các chị lần giở từng lớp bánh mỏng tang, tách từng lớp sao cho khỏi rách.

Trên mặt lá bánh cuốn điểm những cọng hành phi vàng, mỗi lớp bánh được xếp gọn trên đĩa, lần lượt từng miếng bánh một được đặt cạnh nhau, với một nhát kéo, tất cả được cắt đôi. Công việc tiếp theo là nhấc một nửa đầu bánh cuốn mới cắt đặt lên trên nửa kia để người thưởng thức có thể nhìn thấy rõ từng lớp bánh cuốn tráng mỏng như giấy. 

Người xưa ăn bánh cuốn thấy ngon khi có bát nước chấm vừa miệng và dậy mùi cà cuống, bên cạnh đĩa đậu làng Mơ rán giòn...

… và nay 

Ngày nay đậu mơ được thay thế bằng giò chả Ước Lễ hoặc những miếng chả nướng giống trong món bún chả. Những miếng bánh trần không nhân mềm mại, thanh mát được nhúng vào thứ nước chấm màu hổ phách không chua quá, mặn quá, cay quá và dậy hương cà cuống. Cứ thanh dịu y như sự nhẹ nhàng của người con gái xứ kinh kỳ này vậy.

Làng Thanh Trì vẫn giữ nghề làm bánh, nhưng do nhu cầu cuộc sống, nhiều nhà không còn giữ được nếp xưa. Thay vào những chiếc cối đá, nồi đồng đó là những chiếc máy làm bánh công nghiệp. Vẫn thứ gạo ấy, nước ấy, những chiếc bánh cũng mỏng tang nhưng sao cái thứ sản xuất ra hàng loạt này ăn cứ nhạt thếch, phải chăng sự “công nghiệp hóa” chất chứa quá nhiều trong đó đã làm mất đi cả vị quê?!

Thơm hương bánh cuốn Thanh Trì

Cũng còn một số gia đình giữ được cách làm bánh thủ công, nhưng số đó chỉ đếm được trên đầu ngón tay, trong số đó có gia đình cụ Hoành với truyền thống làm bánh hơn 7 thập kỷ, đời này truyền cho đời khác.

Cô Dung con dâu cụ Hoành tâm sự: “Làm bánh thủ công, theo nếp xưa lãi lời chẳng được bao, lại khá vất vả. Thế nhưng vì yêu nghề, vì muốn chia sẻ món ngon một thời của đất kinh kỳ, muốn lưu giữ những nét tinh túy của người xưa nên mình quyết tâm nối nghiệp và sau này sẽ truyền lại cho đời con, đời cháu. Hi vọng bánh cuốn Thanh Trì sẽ không bị mai một và lãng quên theo thời gian”. 

Năm tháng, tháng năm có thể sẽ làm phai dấu đi nhiều thứ, nhưng mong rằng bánh cuốn Thanh Trì sẽ mãi thơm hương giữa phố phường đông đúc để món ngon Hà thành vang vọng đến mai sau!


Cùng tìm hiểu về món phở hai tô nổi tiếng của người dân Gia Lai bạn nhé!

Thơm hương bánh cuốn Thanh Trì

Tổng hợp & BT:

Về Menu

bánh cuốn ẩm thực hà nội đặc sản món ngon hà nội

banh bao chien gion chao bot bang tu lam mut bi do gỏi Cocktail Margarita xôi bắp đậu xanh Mát lành chè hạt sen tươi đường phèn bong ca loc phi le sot gung chỏi chocolate và trÃ Æ khoai lang chiên bơ mươp huong vit quay thom ngon cam cac mon suon canh cho bà bầu com ruou nep cam banh pho mai y ngon tôm tươi chiên xù cách làm đùi gà mẹo làm bánh crepe ngon banh bong lan bo Vang sua bún nấu ốc cánh gà om giải khát Kim Mã Bánh Bong lan suon truu ham ca ngon công thức chè mít sữa dừa Thực Lan banh flan bánh tằm bì bánh tằm bì mặn gà om hạnh nhân an cách pha trà chanh leo trái vải dau hu kho trung cut ngon Phủ củ cải hầm thịt cừu Hợp bo cuon sa ngon canh khoai mỡ sườn non mam ruoc kho mang kem dau Những món bún khô ngon miệng nuoc ep cam ngon cá kho sung cách làm chè banh potatoes ngon Dẻo quần gạo gà trộn xà lách Gà trộn nấm thơm cach lam ot chuong nhoi thit dinh dưỡng cách nấu lẩu ếch Canh nấm ruou chuoi rau câu trái dừa sua chua mut sim kimchi cu cai banh quy bo dau phong thom Cá trê kho thập cẩm Món ăn độc đáo Vét nồi với cá dứa Gò Công ram bánh Trung thu MẠchuối chiên giòn cách làm đậu trộn salad gà rau củ mâm cỗ cúng Ông Công Ông Táo dua leo Cách giữ màu xanh rờn cho rau luộc cach tia rau cu qua phô mai chiên khoai tây Quà rau chân giò hầm sa tế banh trang cuon công thức nấu chè bưởi giác che hat sen bach qua ngon ha cao tom hinh hoa hong Rau thơm gà phi lê chiên dừa thê lau ga nau me mut chum ruot hay tây bắc bánh chuối chả giò khoai môn chiên lagu gÃƒÆ cách nấu canh Mẹo luộc trứng đẹp mắt và ngon phi hành tím LAU trung cuon hanh tay nau canh hoa bi kim chi dua leo ngon bánh ngào xứ nghệ Cách Làm Bánh salad hạt điều bắp cải chè nấu từ đậu xanh lam pho cach nau canh thap cam tom rang muoi hat ngon cách làm mực xào dứa gà h mông c lam banh mille feuille ngon công thức kẹo đậu phộng nấu xôi cúc nộm thịt bò đu đủ cach pha tra chanh làm bánh pudding