Tháng chạp, thời tiết miền Nam ấm áp, nắng nóng kéo dài cùng với độ ẩm tăng cao làm cho hai khí nhiệt và thấp kết hợp, có thể gây ra những chứng bệnh mà đông y gọi là bệnh do nhiễm thấp nhiệt.
Đó là các bệnh nhiễm trùng ngoài da, mụn nhọt, lở ngứa, sưng đau, phù nề; những bệnh viêm nhiễm như kiết lỵ, tiêu chảy, cảm sốt do nắng nóng, viêm phổi, viêm dạ dày, viêm gan, viêm thận, viêm đường tiết niệu, sinh dục, phong tê thấp...
Do đó, thịt vịt già (lão áp) nên là loại thực phẩm ưu tiên của miền Nam vào tháng chạp để bồi bổ, giúp cơ thể phòng chống những bệnh do thấp nhiệt gây ra.
Thịt vịt là thực phẩm bồi bổ cơ thể rất tốt trong khí trời ấm, giúp cơ thể phòng chống những bệnh do thấp nhiệt gây ra. Ảnh minh họa: kttd.
Về việc bồi bổ được phân làm 2 loại là bồi bổ bằng thuốc (dược bổ), và bồi bổ bằng ăn uống (thực bổ). Theo đông y thì 'dược bổ không bằng thực bổ', đối với người sau khi bệnh nặng, tiêu hóa còn yếu, thường cần thực bổ hơn.
Trong thời gian bồi bổ, nếu bị cảm mạo, phát nhiệt, đi tả, thì nên dùng thuốc chữa trị, tạm thời dừng sử dụng các thực phẩm bổ dưỡng để phòng ngừa bổ phẩm làm lưu bệnh. Sau khi bệnh đã lui rồi thì mới tiến hành bồi bổ. Bồi bổ cần theo nguyên tắc 'bổ kỳ bất túc' tức là cơ thể thiếu thành phần dinh dưỡng nào thì bồi bổ thành phần dinh dưỡng ấy. Do đó, đối với người có thân thể khỏe mạnh, xưa nay không bị hư suy mà lại đi bồi bổ thì không đúng với mục đích và ý nghĩa của việc bồi bổ.
Nếu muốn tăng cường thể chất thì nên thường xuyên tập luyện thể dục, thể thao, các phương pháp vận động như Thái cực quyền, khí công, yoga..., và tăng thêm các chất dinh dưỡng thông thường, không cần phải dùng bổ dược hoặc bổ phẩm.
Trong 100 gram thịt vịt chứa các chất dinh dưỡng như: Protein, chất béo, vitamin A, B1, B2, B3, B5, vitamin E, canxi, phốt pho, sắt, kẽm, selenium, đồng, mangan...
Theo đông y, thịt vịt có vị ngọt, hơi mặn, tính hàn, tác dụng tư âm, dưỡng vị, lợi thủy tiêu thũng, giải độc.
Sách Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân ghi: Thịt vịt bổ ngũ tạng và lợi thủy. Dùng chữa các chứng bệnh tiểu tiện bất lợi, nhiệt bệnh, hư lao.
Tuệ Tĩnh đã viết trong Nam dược thần hiệu rằng gia áp (vịt) có tác dụng bổ hư, ích tạng, dùng trị kinh phong trẻ con, giải độc, trị lở sưng và lỵ nhiệt.
Hải Thượng Lãn Ông cũng ghi nhận trong sách Lĩnh nam bản thảo rằng, vịt có sắc vàng trắng thì bổ trung ích khí rất tốt, vịt non mà sắc đen thì độc; vịt trống đầu xanh mạnh về lợi tiểu tiện; vịt trắng xương đen trị hư lao nhiệt độc. Để làm thuốc, nói chung nên dùng thịt vịt mái già.
Ngày nay người ta biết trong thịt vịt có nhiều axit oleic và nhiều thành phần tương tự dầu ôliu (chất béo không bão hòa đa nguyên tố, bao gồm omega 3 và omega 6, và chất béo không bão hòa đơn, được gọi là cholesterol có ích), có tác dụng phòng chống tăng cholesterol trong máu, và có tác dụng tốt trong điều trị bệnh vữa xơ động mạch, tăng sức đề kháng, duy trì sự cân bằng chất axit và kiềm, có tác dụng bảo vệ tim, phòng chống đột quỵ.
Ăn thịt vịt có tác dụng tốt trong việc hỗ trợ chữa bệnh tim mạch, hỗ trợ điều trị lao phổi và ung thư (đang xạ trị, hóa trị).
Thịt vịt còn có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch cho người bệnh. Có ích cho người thể chất suy nhược, chán ăn, sốt, phù nề, người thể chất yếu sau khi bệnh, thường đổ mồ hôi ban đêm, lòng bàn tay bàn chân nóng, phụ nữ kinh nguyệt ít, khí hư bạch đới, sản phụ thiếu sữa.
Lưu ý khi ăn thịt vịt
- Do thịt vịt có tính hàn, tác dụng bổ âm nên những người dương hư, tỳ vị yếu, lạnh, người bị ngoại cảm chưa khỏi hẳn, tạm thời chưa nên ăn.
- Không ăn thịt vịt cùng với hồ đào (quả óc chó), mộc nhĩ, thịt ba ba, thịt rùa đen.
Lương y Đinh Công Bảy
Tổng thư ký Hội Dược liệu TP HCM
Tổng hợp & BT: Thùy Dương (NauNgon.com)
