Tiết canh
Trong số những món ăn liên quan đến máu động vật, cái tên quen thuộc nhất đối với người Việt phải nhắc đến đầu tiên đó chính là tiết canh. Tiết canh được làm từ máu tươi của lợn, vịt... pha với một chút nước mắm hoặc nước muối loãng để hãm lại cho khỏi đông trước khi trộn với lòng mề, thịt, sụn băm thật nhỏ. Hỗn hợp tiết thịt được để chờ đông lại như thạch.
Tiết canh có vị ngọt, mát và giòn, thường không được sử dụng như một món ăn chính trong bữa ăn mà chỉ như một món khai vị. Các món tiết canh ăn dễ gây lạnh bụng, đau bụng vì đồ tươi sống, nên thường được ăn kèm với nhiều loại gia vị có tinh dầu cay nóng như rau húng quế, rau húng thơm, ngò gai, tía tô, hạt tiêu tán bột, ớt tươi, nước cốt chanh... và thường đi kèm rượu nặng.
Tiết canh là một trong những món ăn Việt Nam được chế biến từ máu tươi của động vật mà không phải ai cũng dám ăn. (Ảnh: amthuc)
(Ảnh: cooky)
Đây là một trong những món ăn được xếp vào hàng "kinh dị", khách du lịch và ngay cả một số người Việt cũng không dám ăn món này.
Tiết động vật cũng phổ biến ở Việt Nam với nhiều cách biến tấu như làm gia vị chấm hoặc nấu các loại canh như canh măng, ăn kèm với bún, nổi tiếng nhất là món bún bò Huế, nếu thiếu vị tiết bò sẽ không đúng chuẩn hương vị nữa.
Tuy nhiên, tiết canh cũng chứa nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng như sán, khuẩn liên cầu lợn, tả lỵ, cúm gia cầm... nên không được các chuyên gia y tế khuyên dùng. Nếu chế biến bạn phải thực sự cẩn trọng về chất lượng tiết và sạch sẽ nhé!
Bánh tiết
Bánh tiết lợn hay zhuxie gao là một trong những loại bánh gạo tiết lợn nổi tiếng ở Đài Loan. Món ăn vặt truyền thống này được làm từ gạo nếp và tiết lợn. Ngoài ra vùng phía nam hay sử dụng tiết vịt thay thế. Bánh tiết lợn có thể được hấp, luộc, chiên giòn hoặc nướng. Phổ biến nhất là bánh tiết lợn hấp được phủ nước sốt và bột đậu phộng ăn cùng rau mùi.
(Ảnh: eatwithtracy/Instagram)
Bánh tiết lợn ở Đài Loan. (Ảnh: lobese/Instagram)
Ở các nước châu Âu như Phần Lan cũng có món bánh máu nhưng cách chế biến hoàn toàn khác. Bánh được làm từ nguyên liệu chính là máu động vật, bột mì, sữa, đường mật. Bánh ăn kèm với mứt dâu dại.
Dinuguan
Dinuguan là món ăn truyền thống của Philippines, khá giống với món thắng cố ở Việt Nam, gồm thịt heo với các bộ phận nội tạng như thận, phổi, tim, có thêm tai và mũi được hầm nhừ trong một thời gian khá lâu cùng tiết heo. Món ăn này không được đánh giá cao về tính thẩm mỹ. Song nếu một lần thưởng thức, bạn sẽ bị ấn tượng mạnh với cách phối vị tỏi, ớt và giấm trong món ăn.
Dinuguan (Ảnh: i.am.unwell/Instagram)
Lạp
Lạp (hay lard, laap) là một món ăn của Lào và của vùng Isan ở Đông Bắc Thái Lan. Đây là một món gỏi với nguyên liệu là các loại thịt. Món ăn này được xem là quốc thực của Lào.
Lạp Lào. (Ảnh: pinterest)
Lạp đọc gần giống như lộc trong tiếng Lào, nên được xem là món ăn may mắn và là quà biếu trong ngày Tết. Đây cũng là món được dùng cho những dịp đặc biệt dành cho các vị khách danh dự. Có nhiều loại lạp khác nhau, trong đó "lu" là phiên bản thịt bò sống xay nhuyễn hoặc thịt lợn trộn với tiết lợn hoặc tiết bò, nêm nếm bằng nước mắm, nước chanh và các loại rau thơm. "Lu" thường được ăn với rau, bia hoặc một loại rượu địa phương gọi là "lao khao".
Dồi
Người dân Việt Nam đã quá quen thuộc với món dồi. Dồi có thể lòng lợn, lòng chó được nhồi đầy hỗn hợp gồm tiết và các loại rau gia vị, các loại gia vị như muối, tiêu, mỳ chính, nước mắm, tỏi và lạc, đậu xanh. Sau đó đem luộc, hấp hoặc nướng. Cùng với cháo lòng, tiết canh, dồi là một trong những món ăn làm từ máu động vật được ưa chuộng ở Việt Nam.
Lòng dồi - món ăn dân dã được nhiều người Việt yêu thích. (Ảnh: nhahanglangnghe)
Một phiên bản khác của dồi ở châu Á là món sundae - một trong những món đặc sản món ăn dân dã và lâu đời của Hàn Quốc. Sundae hay còn được gọi là dồi trường hoặc xúc xích Hàn Quốc, thoạt nhìn trông khá giống món dồi lợn tại Việt Nam, nhưng có mùi vị và công thức chế biến khác biệt. Sundae gồm có ruột non và ruột già của lợn được làm sạch, lúa mạch và tiết lợn; đôi khi có thêm lá tía tô, hành lá, doenjang, gạo nếp, kim chi, đậu tương mầm.
Sundae tương tự với món dồi ở Việt Nam. (Ảnh: songmoi)
Các nước châu Âu cũng có phiên bản tương tự với món dồi của Việt Nam nhưng được gọi với cái tên xúc xích máu (blood sausage). Xúc xích máu được gọi với nhiều tên khác nhau như: Blutwurst ở Đức, black pudding ởAnh, Boudin noir ở Pháp. Người ta nhồi máu động vật kèm với thịt nạc, mỡ xay, bột mì, bột yến mạch… vào đoạn lòng được làm sạch. Xúc xích máu có thể nướng, chiên, luộc hoặc làm nguyên liệu cho món súp. Món này khá giống với dồi của Việt Nam.
Xúc xích máu trước khi đem đi chế biến. (Ảnh: Russell Yip)
Tiết luộc
Đây được xem là món phổ biến nhất từ máu động vật. Khi chế biến, người ta làm đông máu rồi đem luộc với nước thịt, nước xương ninh. Tiết được lấy từ nhiều loại động vật khác nhau như gà, vịt, lợn, ngan. Ở Trung Quốc, món tiết luộc được gọi là đậu phụ máu, dùng trong các món canh hoặc mì.
Tiết luộc. (Ảnh: cctvna)
Trên đất Thái cũng có khá nhiều món sử dụng đến tiết luộc như Tom Lued Moo (canh tiết), Nam Tok (canh tiết bò/lợn cay) hay các món mì như Khao soi, Bami haeng ped...
Tiết sống đông lại như thạch và được bán tại chợ ở Luang Prabang, Lào. (Ảnh: pinterest)
Tổng hợp & BT: Quỳnh Dung (NauNgon.com)
