1. Bún mắm nêm thịt heo quay
Xuất phát điểm món ăn này là của người Đà Nẵng, nhưng theo thời gian, món ăn đã có mặt khắp các tỉnh ven biển miền Trung. Thịt heo quay là phần hấp dẫn nhất của món ăn. Miếng thịt với lớp da vàng ươm, giòn rụm, được thái dày cắn ngập chân răng đem lại sự thích thú cho người ăn.
Tuy nhiên, cái quyết định hương vị, làm nên sức hấp dẫn riêng cho món ăn bình dị này chính là chén mắm nêm ăn kèm. Ngoài thành phần mắm cái được pha thêm nhiều nguyên liệu khác như dứa bằm nhỏ, tỏi giã nhuyễn, ớt xay và đường... tùy theo khẩu vị mà chén mắm được gia giảm để làm dịu vị mặn và dậy mùi thơm ngon. Một tô bún mắm nêm ngoài bún, thịt heo quay còn có các loại rau xắt nhỏ đúng kiểu người miền Trung cùng ít lạc rang. Mang đậm văn hóa của người miền Trung nên tô bún mắm nêm thường rất đậm đà cùng với vị cay xé lưỡi đặc trưng, nên nhiều thực khách vừa ăn vừa phải xuýt xoa.
2. Bún gà xé mắm gừng
Thành phần chính tạo nên món ăn này là bún tươi, thịt gà và mắm gừng cùng ít rau sống. Ngoài 2 nguyên liệu quen thuộc là bún tươi và thịt gà, điểm nhấn của món ăn chính là chén mắm gừng. Pha chế nước mắm gừng không khó, cái quan trọng là mắm không mặn, không nhạt, lại có hương thơm thoang thoảng của gừng là được. Lấy một ít chao đánh tơi, đậu tương ngâm còn nguyên hạt, cho vào một ít màu hạt điều, các loại gia vị vào nêm cho vừa ăn, sau đó cho gừng thái lát mỏng vào cùng ít vừng rang là được.
Bát bún gà xé rất giản đơn, bên dưới là các loại rau sống quen thuộc như: xà lách, húng quế, tía tô, húng thơm... được xắt nhỏ cùng ít giá sống, bên trên là bún tươi, thịt gà xé và ít đậu phộng rang. Khi ăn, múc từng thìa nước mắm gừng, chan vào bát bún trộn thật đều để mắm gừng thấm đều trong các nguyên liệu. Cái vị ngọt, béo của thịt gà, hương vị thơm mát của các loại rau hòa quyện trong cái vị đậm đà của nước mắm, cùng với đó là hương vị cay nồng của gừng đem đến cho người ăn sự ngon miệng và không hề ngấy.
3. Bún cua Gia Lai
Nguyên liệu để tạo ra món bún mắm cua rất đa dạng: cua đồng, bún, thịt ba chỉ, măng, chả hoặc nem, da lợn chiên giòn, bánh phồng tôm, các loại gia vị ớt, mắm nêm, rau ăn kèm như: giá, bắp chuối, xà lách, ngổ, kinh giới, rau thơm… Cua đồng là một thành phần quan trọng, chủ đạo của món ăn này nên người bán thường lựa chọn cua rất kỹ. Theo kinh nghiệm của người dân, vào mùa mưa, cua đồng sẽ nhiều, thịt cua ngọt và chắc hơn mùa khô.
Bún mắm cua khá kén người ăn bởi mùi vị đặc trưng của nó. Không phải ai cũng có thể chịu được mùi nồng nồng của mắm nguyên chất và nước cua lên men. Bún cua có vị mặn của mắm, vị thơm các loại rau, vị nồng đặc trưng của bún mắm, vị cay của ớt, âm thanh giòn rụm của da lợn... tất cả hòa quyện nhau tạo nên món ăn rất hấp dẫn và ngon miệng.
4. Bún mắm miền Tây
Bún mắm là món ăn của người dân miền Tây Nam Bộ, được chế biến từ con mắm cái, nấu cho rã thịt, lược lấy phần nước trong, nêm một ít gia vị cho vừa miệng. Ăn kèm là bún tươi và các loại rau có trong vườn như rau đắng, cọng bông súng, tôm, cá, thịt heo quay, mực...
Thành phần nước dùng được nấu từ mắm các loài cá linh, cá sặc, cá lóc hay cá trèn... được gia giảm để tránh đi cái nặng mùi cũng như vị gắt của mắm mà không làm mất đi hương vị đậm đà đặc trưng của món ăn. Ăn kèm bún mắm là đĩa rau với các loại đặc trưng của miền Tây như cọng bông súng, rau đắng, kèo nèo, bắp chuối, rau muống chẻ... Đĩa rau chính là thành phần quan trọng làm cân bằng vị mặn của mắm trong món ăn.
Theo Ngôi sao
Tổng hợp & BT: Quỳnh Dung (NauNgon.com)
