Theo lương y Trần Khiết, để trị chứng ho, từ xa xưa người ta dùng hoa hồng bạch (hồng trắng) đem hấp với đường phèn, nhất là dùng trị ho ở trẻ nhỏ. Hồng là loài hoa được y học nói đến từ rất lâu về công dụng chữa bệnh như chữa nhọt, làm tan máu tụ, tiêu sưng bạt độc...

Dùng 30 gr hoa cúc (đã phơi khô), 8 gr rễ củ hành (nhổ cây hành tươi lấy rễ, rửa thật sạch) và 20 gr bạch chỉ. Cho tất cả cùng 3 chén nước (750 ml) vào nồi, nấu còn lại 1 chén, chắt nước ra. Cho tiếp 2 chén nước vào nồi, nấu còn lại nửa chén. Hòa hai nước lại chia làm 2 - 3 lần dùng trong ngày. Cách này trị cảm mạo, viêm mũi, viêm họng, nghẹt mũi hắt hơi, đầu đau như búa bổ. Lưu ý, với người khô miệng, đi cầu khô táo thì không dùng cách này.

Dùng hoa kim phượng - loại hoa mà những người già ở quê thường trồng trước sân nhà và cắt nhằm ngày mùng một, ngày rằm âm lịch để chưng (còn gọi là bông điệp). Loài hoa này có vị đắng, công dụng bổ phổi, trị ho, viêm phế quản... Dân gian thường dùng hoa kim phượng đem chưng cách thủy với đường phèn, rồi đưa ra ngoài lấy sương đêm, độ 3 - 4 giờ sáng thì lấy uống để trị ho, viêm họng, và cho cả người bị lao phổi. Lưu ý, người đang mang thai thì không được dùng.

Dân gian cũng dùng hoa ngâu phơi khô nấu nước uống thay trà, vừa thơm, vừa giúp sáng mắt. Lá của hoa ngâu đem nấu nước để tắm trị ghẻ ngứa, nhờ lá có tinh dầu sát trùng.

Cũng để chữa chứng ho gà ở trẻ, có thể vận dụng hoa đu đủ đực để chữa cho trẻ vùng sâu, xa các cơ sở y tế mà không may bị bệnh. Dùng 50 gr hoa đu đủ đực, 20 gr rau má, 20 gr dây tơ hồng, 10 gr lá tre đem sắc (nấu) với 4 chén (khoảng 1 lít) nước, nấu còn lại 1 chén, uống từ từ hết trong ngày. Đây là bài thuốc kinh nghiệm dân gian.

Theo lương y Như Tá, dân gian cũng thường dùng hoa cúc vàng, hoặc cúc trắng cùng lá dâu tằm (y học cổ truyền gọi là vị thuốc tang diệp) - mỗi thứ cùng 10 gr đem nấu với 4 chén nước, nấu còn lại 3 chén, gạn lấy nước để uống trong ngày. Cách này ngoài giúp giải khát, làm mát cơ thể lúc thời tiết nắng nóng, còn phòng cảm cúm (hiện đang xảy ra nhiều), trị chứng ho, viêm họng, đau đầu.

Khánh Vy