- Để nhận biết “chè ướp xác” (chè đã qua sử dụng được sao lại, ướp hương liệu), các chuyên gia khuyên rằng không nên chọn loại chè vỡ, vụn, cánh chè có màu vàng hoặc nâu xỉn. Khi pha, nước “chè ướp xác” có màu vàng đục hoặc nâu, nhiều cặn, uống vào có vị chát đắng, hơi xốc, uống xong cảm thấy khé cổ.



“Chè ướp xác” thường vỡ vụn, cánh chè có màu vàng nâu hoặc xỉn. Ảnh: T.G

Chè giá siêu rẻ

Năm 2011, thị trường tiêu dùng đã rúng động với thông tin “chè ướp xác” (bã chè thải ra được các cơ sở sản xuất chè thu mua lại sau đó đem sấy khô, ướp hương liệu chuyên dùng để tẩm liệm người chết) được trà trộn với chè bình thường. Thời điểm đó, Hiệp hội Chè Việt Nam đã có văn bản cảnh báo về việc một số cơ sở tái chế bã chè phế thải lén lút trộn với trà thường bán cho người tiêu dùng. Gần đây, trên thị trường lại xuất hiện thông tin “chè ướp xác” xuất hiện trở lại với giá xuất xưởng cực rẻ: 10.000đ/kg.

Chè ngon khi mở ra đã có mùi thơm, cánh chè khô cong, búp chè xanh nên khi pha nước cũng xanh, màu nước lâu chuyển màu. Chè ngon ban đầu uống thường có vị đắng nhẹ, ngay sau đó là vị ngọt, có hương cốm của chè. Vị ngọt này thể hiện chất dinh dưỡng của chè, đặc biệt là chất tanin có trong chè - hàm lượng chất này càng cao thì càng chứng tỏ chè có phẩm chất tốt.

Bà Lâm Thị Kim Thoa – Chủ nhiệm HTX chè Suối Giàng (Yên Bái) cho biết: Loại chè ướp hương sen chính hiệu giá tới 7 – 8 triệu/kg. Giá chè ngon của Suối Giàng, chè Thái Nguyên từ 200.000 – 500.000 đồng/kg tùy loại. Chè xanh bình thường giá 60.000đ – 70.000đ/kg. Ngay những loại chè lá già thường được sao lên làm chè “bồm”, loại chè thường được người bán chè ngoài vỉa hè bán cũng có giá 30.000 – 40.000đ/kg. Không thể có loại chè nào xuất xưởng có giá 10.000đ/kg được. Nếu là chè tái chế từ bã chè thì rất nguy hiểm. “Bã chè xanh phế thải theo quy định phải được tiêu hủy hoặc dùng làm phân bón. Việc tái chế bã chè không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của những nhà sản xuất chè mà sẽ nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là nó có thể gây nguy cơ trở thành nguyên liệu làm nước giải khát giả. Để tái chế lại bã chè, chắc chắn họ cũng sẽ sấy thêm hóa chất hoặc cho hương công nghiệp để tạo mùi. Chè mùi sẽ nặng, không có hương cốm của chè, chất lượng không đảm bảo” – bà Thoa cho hay.

TS Phạm Hưng Củng – Nguyên Vụ trưởng Vụ Y học cổ truyền (Bộ Y tế) cho biết: Chè là một thứ đồ uống rất có lợi cho sức khỏe. Chè có vị đắng chát, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải khát, tiêu cơm, lợi tiểu, định thần làm cho đầu não được thư thái, khỏi chóng mặt, da thịt mát mẻ, bớt mụn nhọt và cầm tả lỵ. Đặc biệt là loại lá chè xanh. Ngoài ra chè đã qua sấy và loại chè đen cũng rất tốt cho sức khỏe. Các vitamin trong chè có tác dụng tích cực đối với sức khoẻ như tăng sức đề kháng cho cơ thể, chống ôxy hóa, hạn chế lão hóa. Trong chè xanh còn có chất cafein và tananh là chất có tác dụng kích thích não, tim và hô hấp, giúp tăng cường sức làm việc của trí óc và của cơ, làm tăng hô hấp, tăng cường và điều hoà nhịp đập của tim…

“Còn loại chè được tái chế từ bã chè đã qua sử dụng khi uống sẽ không còn chất dinh dưỡng, mất hết các yếu tố vi lượng có lợi cho sức khỏe con người. Đáng lo ngại là trong quá trình tái chế biến lại không biết nhà sản xuất có cho hóa chất độc hại gì hay không? Khi uống các loại nước được pha chế với những nguyên liệu không rõ nguồn gốc người dùng không tránh khỏi nguy hại đến sức khỏe. Có thể nó không gây nhiễm độc ngay mà tích tụ dần trong cơ thể, đến thời điểm nào đó mới phát bệnh”, TS Phạm Hưng Củng cho biết.

Cách chọn chè ngon

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm chè mà đa phần được đóng túi nilon, không được kiểm định về chất lượng. Vì vậy, không loại trừ việc người bán hàng tham lam trà trộn “chè ướp xác” lẫn vào để kiếm lời.

Để nhận biết chè mới và bã “chè ướp xác”, các chuyên gia khuyên rằng “chè ướp xác” thường vỡ, vụn, cánh chè có màu vàng hoặc nâu xỉn. Nếu cánh chè không vỡ thì thường dài vì toàn là cành và lá được sao. Còn chè ngon sẽ có búp chè săn chặt, đẹp, có màu sắc xanh của chè.

Ngoài ra, người tiêu dùng có thể phân biệt dựa vào hương vị của chè bằng cách ngửi thử. Đưa chè lên sát mũi, hít, ngửi sâu, nếu thấy chè có hương thơm nhẹ, có mùi cốm hoặc mùi chè tự nhiên là chè mới lấy hương. “Chè ướp xác” hay chè đã được sao lâu, chè bẩn thường không có mùi hoặc có mùi ẩm mốc hay sặc mùi hương liệu.

“Là người sành về chè, khi ngửi sẽ biết chè ngon hay không. Hương chè thơm nhẹ, nên khi có mùi tạp chất sẽ khiến hương bị hơi nặng, dù là phảng phất thuốc trừ sâu cũng biết ngay… Khi pha nước ban đầu có thể thơm, từ nước thứ 2 sẽ hoàn toàn không có mùi vị gì nữa” – bà Thoa cho biết.

Chất lượng của chè cũng dễ dàng nhận biết khi được pha. “Chè ướp xác” sẽ không có mùi vị, nhạt. Khi pha, nước chè không trong, có màu vàng đục hoặc nâu, nhiều cặn, uống vào có vị chát đắng, hơi xốc, uống xong cảm thấy khé cổ.

Hà My

Tổng hợp & BT: Quỳnh Dung (NauNgon.com)