Thường khi những cơn mưa giữa mùa hạ, ở những con sông con suối dọc miền Trung, từng đàn cá lúi dưới sông cái theo dòng nước chảy trở ngược về đầu nguồn, lên những dòng suối có nhiều thác ghềnh tìm nơi trú ẩn rồi chuẩn bị sẵn mùa đẻ trứng.
Nắm được đặc điểm di chuyển sinh sản của loài cá như vậy, người nông dân sống cạnh đồng, xa biển xa đầm ở quê tôi thường ra suối đánh bắt cá lúi mỗi khi mưa về. Dụng cụ có gì đâu, chỉ giản đơn vài tấm lưới rồi đem thả giăng trong các gành đá dưới lòng suối, vậy mà mỗi đêm cũng gỡ được vài kg, đêm nào gặp may, cá “chạy” nhiều, số lượng cá có thể nhiều hơn.
Thơm ngon món cá lúi nướng - Ảnh: Đ.T.Trực
Loại cá này sinh sản nhanh và sống từng đàn, nhưng con lớn thường chỉ bằng độ hai ngón tay. Ưu điểm của cá lúi ở suối là mập, xương mềm, thịt thơm, ngọt nên chế biến món gì cũng ngon. Tuy nhiên, người ở quê không nấu nướng cầu kỳ mà thường làm những món dân dã, như cá lúi nấu với rau răm, kho với gừng, kho nghệ, nấu canh rau mương, nấu chua lá giang, nướng dầm nước mắm...
Từ lúc tuổi nhỏ đến giờ, tôi thích nhất món cá lúi nướng ăn với rau thơm. Cá được đánh lưới từ suối nên nhìn con nào vảy cũng đều sáng bóng tươi nguyên. Đối với món cá lúi suối nướng, ta không nhất thiết phải làm ruột, không nạo vảy, không ướp bất kỳ gia vị nào mà chỉ cần rửa sơ bằng nước suối, đem nẹp thành từng ghim hoặc từng kẹp rồi nướng đều trên lửa than hồng. Nên nhớ giữ độ nóng vừa phải, tránh cháy sém cá sẽ mất ngon. Người ngồi nướng phải canh cho con cá chín vàng đều. Khi cá đã chín, lấy ra khỏi ghim để nguội rồi cho vào một chén nước mắm ngon có giã với ớt, tỏi, chanh, đường đã chuẩn bị sẵn trước đó.
Cá nướng thường được ăn kèm với các loại rau thơm, rau chuối xắt nhỏ, và cơm. Món ăn “mộc” thế nhưng phải nói không gì ngon bằng. Ăn cá nướng khác với cá kho, cá nấu canh vì nó có mùi thơm của vảy nướng lửa than, có độ giòn của phần đầu, phần xương, có độ dai chắc ngọt của thịt cá. Nếu ăn món cá nướng này bên bờ suối lại càng ngon hơn gấp bội lần. Đó là điều thú vị khi vừa được ngồi ăn cơm với cá tươi nguyên chất, vừa được nghe tiếng nước suối chảy, tận hưởng khí hậu trong lành rợp bóng dưới cây rừng mát lành lại càng ngọt ngào hơn...
Đào Tấn Trực
[b]
Tổng hợp & BT: Quỳnh Dung (NauNgon.com)
