Cùng với đặc điểm khí hậu và những nét đặc trưng về văn hóa là những món ăn đặc dị mà chỉ đồng bào dân tộc ít người ở Kon Tum mới có. Điển hình như món kiến chua, gỏi cá - kiến chua, trứng kỳ nhông, sùng nướng...

Ấn tượng món kiến chua



Món kiến chua - Ảnh: Phạm Anh

“Đã là người Kon Tum, bà con ai cũng mê món này, món kiến chua ấy”, già làng A Jring Đeng làng Kon Brăp Ju (xã Tân Lập, H.Kon Rẫy, Kon Tum) nói, miệng chép liên tục như vừa ăn xong món này. Già A Jring Đeng kể, để kiếm được món kiến chua không dễ, không phải mùa nào cũng có. Bởi lũ kiến vàng (nguyên liệu chủ lực làm món kiến chua) chỉ làm tổ trong rừng vào khoảng tháng 3 và tháng 4 (âm lịch) hằng năm, nhưng lại ở tít trên cao nên việc lấy được tổ kiến về làm “mồi” rất khó.
Ấy là chưa kể, khi có kiến trong tay, các công đoạn chế biến món ăn này tuy không cầu kỳ nhưng cũng phức tạp. Theo già A Jring Đeng, tổ kiến vàng sau khi đem về ngâm vào nước lạnh để lấy kiến, trứng kiến và nhộng trứng kiến ra khỏi tổ. Sau đó, tất cả được ngâm qua nước sôi 1 - 2 phút để loại bỏ những chất bẩn, có khả năng gây độc rồi vớt ra ngoài để ráo nước. Gia vị làm món kiến chua bao gồm: ớt, muối, bột ngọt. Sau đó, kiến, trứng kiến, nhộng kiến sẽ được trộn thật đều với các loại gia vị rồi bỏ vào ống lồ ô, quấn chặt lá chuối hai bên đầu và đem nướng trên bếp than.
Khoảng 5 phút sau khi nướng, mùi thơm thoảng ra... nứt mũi, như vậy là món kiến chua có thể mang ra ăn được. Món trứng kiến được bày biện trong những ống lồ ô hoặc bẹ của bắp chuối rừng cho thêm phần dân dã, mộc mạc. Ăn món kiến chua, vị chua chua của kiến, cay cay của ớt, bùi bùi của trứng và nhộng kiến mang lại cho người thưởng thức cảm giác thư giãn đầu óc, giảm căng thẳng và mệt mỏi, nhất là vào mùa nắng nóng oi nồng ở Kon Tum.

Gỏi cá - kiến chua
Với người Rơ Mâm ở làng Le (xã Mô Rai, H.Sa Thầy, Kon Tum), còn món ngon đặc dị nữa là món gỏi cá - kiến chua. A Khương ở làng Le, tự hào với tay nghề làm món này “không ngon không lấy tiền” bảo: món gỏi cá - kiến chua ngon, mát cho cơ thể, cầu kỳ trong cách nấu nhưng hết sức độc đáo. Nguyên liệu chính của món này, ngoài kiến chua còn có cá sông to, nhiều thịt, gia vị gồm: muối, bột ngọt, ngò gai, hành lá xắt nhỏ.
A Khương bày Cách chế biến: cá sông đem về rửa thật sạch, rọc lấy phần thịt cá, băm nhuyễn. Kiến chua đem về cũng qua những công đoạn ngâm vào nước lạnh để lấy kiến, rồi “chần” qua nước sôi cho sạch. Phần thịt cá sẽ được trộn với tất cả các loại gia vị, sau đó trộn nguyên liệu kiến chua vào cùng rồi bỏ vào ống lồ ô nướng từ 5 - 7 phút là có thể dùng được.
Món gỏi cá - kiến chua rất đậm đà, vừa giữ được vị ngọt và thơm của cá sông, vị chua của kiến, quyện với mùi thơm nồng của các loại rau rừng. Ngoài giá trị dinh dưỡng, món ăn này cũng giúp bà con giảm được sự mệt mỏi sau những ngày đi rừng làm nương, làm rẫy hoặc giải rượu rất tốt sau những ngày dài lễ hội diễn ra.

Phạm Anh

Tổng hợp & BT: Lê Minh (NauNgon.com)