Được mệnh danh là một trong những đặc sản không thể không nếm khi tới Ý – điều gì khiến Gelato (Kem Ý) trở nên đặc sắc so với kem thông thường nhỉ?
Gelato – đứa con “sinh sau đẻ muộn” của kem?
Người ta vẫn thường nhắc đến Gelato như một sự biến tấu từ công thức làm kem thông thường, một đứa con sinh sau đẻ muộn của món tráng miệng thơm ngon và mát lạnh này. Thực chất, rất khó xác định Gelato và kem cái nào có trước, và chúng ta có quyền tin rằng Gelato đã ra đời song song với lịch sử phát triển của kem. Chính những đặc trưng về thổ nhưỡng nói chung và văn hóa ẩm thực Ý nói riêng đã làm nên những nét khác biệt cho món Gelato và biến nó trở thành phiên bản kem đặc biệt, gần như một công thức tráng miệng hoàn toàn mới.
Năm 1718, công thức kem hiện đại lần đầu được đề cập đến trong quyển Mrs. Mary Eales's Receipts, xuất bản tại London, với kĩ thuật đánh bông và làm lạnh khá gần với công thức kem ngày nay. Tương tự như thế, ở Ý những từ năm 1680 đã xuất hiện các mẻ Gelato nhờ sự hoàn thiện chiếc máy làm kem đầu tiên bởi người ngư dân mang tên Francesco Procopio dei Coltelli.
Dù được dựa trên những kĩ thuật cơ bản của nói chung, nhưng Gelato nhanh chóng khẳng định đặc trưng hương vị lẫn vị thế của mình trong thế giới tráng miệng, thoát khỏi cái bóng “công thức kem kiểu Ý” mà thực sự được công nhận như một ngọt riêng biệt. Trong thực đơn ở nhà hàng hay các tiệm bánh, bạn sẽ luôn tìm thấy cái tên Gelato nằm tách biệt với Ice cream – các loại kem thông thường.
Ba chìa khóa phân biệt Gelato và kem
Gelato có vị ngọt và kết cấu mềm mịn đặc trưng, bạn có thể cảm nhận ngay lập tức sự mềm mại, mỏng nhẹ như mây của Gelato, khác biệt hẳn so với kết cấu đặc và cứng của kem thông thường: Khi đưa vào miệng, Gelato lập tức tan chảy tựa món sữa đông lạnh, món ăn này vẫn luôn được miêu tả như món kem mềm hay kem sữa là vì vậy. Tuy nhiên, để thật sự khu biệt Gelato với kem cũng như nắm rõ công thức rất khác nhau của hai loại tráng miệng này, chúng ta cần lưu ý ba điểm sau:
Hàm lượng chất béo
Loại kem phổ biến nhất ngày nay mà chúng ta thường ăn là kem kiểu Mĩ với thành phần không thể thiếu là lòng trắng trứng cùng cream (lớp chất béo nổi lên bề mặt sữa). Trong khi đó, thành phần chính của Gelato không phải là cream mà là sữa nguyên chất, thậm chí là sữa gầy đã tách toàn bộ hàm lượng kem béo. Nếu kem đạt chuẩn phải có ít nhất 10% chất béo thì với Gelato, con số này giảm xuống còn 5-7%. Kem hấp dẫn vị giác thực khách nhờ sự béo ngậy từ bơ sữa, còn Gelato quyến rũ chúng ta nhờ tính chất thanh thoát và nhẹ nhàng.
Kem đặc và béo…
…trong khi Gelato mang hương vị thanh tao hơn.
Kĩ thuật đánh đông
Kĩ thuật chung của cả kem và Gelato là sự đánh đông/đánh bông các nguyên liệu chính như sữa, kem, lòng trắng trứng, đường và các phụ gia… theo hình tròn cho tới khi đặc lại. Kĩ thuật này tạo cho hỗn hợp nguyên liệu những “ô khí” ở bên trong, và chúng đóng vai trò tựa các “viên gạch” giúp cơ cấu toàn bộ các thành phần lỏng và rời rạc lại với nhau, tạo nên những viên kem tròn xinh và cứng cáp. Càng nhiều hàm lượng khí trong kem, chất kem lại càng đặc và bông xốp.
Gelato là một trong những loại kem có lượng khí thấp nhất, chỉ từ 25-30%, trong khi kem thông thường là 50%. Chính sự chênh lệch về khí trong kết cấu của món ăn này đã tạo cho nó một sự mềm mịn không khác gì whipping cream.
Tốc độ quay chính là yếu tố quyết định hàm lượng khí của kem, và nếu kem thông thường có thể cho vào máy làm kem và quay với tốc độ từ trung bình đến cao, thì việc chế biến Gelato từ loại máy công nghiệp “thô bạo” này không phải là lựa chọn tốt.
Để tạo được độ xốp mềm vừa phải cho Gelato, làm cho món ăn không quá lỏng nhưng cũng không quá cứng, lựa chọn tốt nhất vẫn là đánh kem thủ công bằng tay hoặc sử dụng các máy làm Gelato chuyên nghiệp nhằm đảm bảo lượng bọt khí đạt cân bằng nhất. Với sự tinh tế và cẩn thận từng li trong chế biến, Gelato còn được xem là một trong những món tráng miệng chứng tỏ đẳng cấp của người đầu bếp.
Nhiệt độ
Nhiệt độ trong chế biến lẫn phục vụ cũng làm nên sự khác biệt to lớn giữa Gelato và kem. Thường được bảo quản ở nhiệt độ lý tưởng là khoảng -25 độ C, kem luôn giữ được trạng thái đông đặc và mát lạnh cùng tính chất giòn xốp đặc trưng của mình. Trong khi đó, Gelato được bảo quản ở nhiệt độ ấm hơn một chút, và điều này tạo nên những viên Gelato “mềm như lụa” luôn trong trạng thái nửa đông – nửa chảy rất hấp dẫn. Cũng vì sự khác biệt này mà món kem thường được phục vụ trong các cửa hiệu, nhà hàng hoặc các xe bán dạo với thùng chứa lớn lạnh cóng đầy đá là đá, trong khi đó các xe Gelato lại bon bon trên đường phố Ý với thùng chứa nhẹ nhàng, nhỏ gọn hơn nhiều.
Mềm, nhẹ, lỏng, thanh thoát và đáng yêu – Gelato mang trọn trong mình cái chất mơ màng và lãng mạn của xứ Rome thần tiên. Bên cạnh “người anh cả” là kem vốn rất thân thuộc với chúng ta, thế giới tráng miệng còn đưa đến một phiên bản “em gái” dịu dàng khác là Gelato – niềm tự hào của đồ ngọt nước Ý. Gelato thật sự đã khẳng định được vị thế của mình bên cạnh kem, khi thay vì chỉ tồn tại độc quyền trên đất Ý, chúng ta hoàn toàn có thể thưởng thức sự trang nhã tuyệt vời của món ăn này ở khắp nơi trên thế giới.
Các bạn có thể tham khảo thêm:
Phô mai - "nàng thơ" của ẩm thực Ý
Bạn có phải là người sành ăn pasta không?
Tổng hợp & BT: Hương Giang (NauNgon.com)
