Uống trà cơm cháy là một cách hữu hiệu để phòng trị tình trạng này.
Cơm cháy là một vị thuốc có nhiều tên gọi khác nhau trong đông y như: hoàng kim phấn, oa tiêu, phạn tiêu... Theo y học cổ truyền, cơm cháy được coi là vị thuốc quý, vị ngọt, tính bình, tác dụng bổ khí kiện tỳ, tiêu thực chỉ tả. Cơm cháy thường được dùng để chữa các chứng đau bụng do thức ăn chậm tiêu, tiêu hoá không tốt, chán ăn, tiêu chảy kéo dài. Hàng ngày khi nấu cơm ăn, lớp cơm nằm sát đáy nồi bị cháy vàng và đóng cứng lại, đó là cơm cháy.
Cơm cháy thường được dùng để chữa các chứng đau bụng do ăn chậm tiêu, chán ăn, tiêu chảy kéo dài… Ảnh: Thanh Minh |
Loại bệnh này đa phần là do dạ dày bị phong hàn (lạnh) gây ra. Loại phong hàn đó không phải do ngoại cảm, mà do dạ dày và ruột không tiêu hoá tốt, ăn uống thất thường, nhất là uống quá nhiều thức uống lạnh, lâu ngày sinh ra bệnh. Trường hợp dạ dày và ruột nếu bị lạnh nặng, mỗi ngày nhai kỹ và nuốt từ từ một miếng cơm cháy bằng bàn tay sẽ có hiệu quả tốt hơn uống thuốc kiện tỳ và thuốc làm ấm dạ dày. Ngoài cách dùng như trà hay nhai kỹ, trong thực hành đông y còn sử dụng phối hợp cơm cháy với một số vị thuốc khác để chữa một số chứng bệnh cũng rất hiệu quả:
Trẻ biếng ăn, đầy bụng: cơm cháy 150g, thần khúc 12 gram (sao thơm), sa nhân 6 gram (sao thơm), sơn tra 12g, hạt sen bỏ tâm 12 gram (sao thơm), kê nội kim 3 gram (sao thơm), gạo tẻ 300 gram (sao thơm). Tất cả tán thành bột mịn, trộn thật đều với 500 gram đường cát trắng đã đun chảy thành dạng cao đặc rồi nặn hoặc ép khuôn thành những chiếc bánh nhỏ để ăn dần.
Tiêu chảy kéo dài: cơm cháy 120g, hạt sen bỏ tâm 12 gram (sao thơm). Hai vị tán thành bột mịn, uống mỗi ngày ba lần, mỗi lần từ 3 – 5 thìa trộn với một chút đường cát trắng rồi hoà với nước sôi uống sau bữa ăn chừng nửa giờ.
Kém ăn, chậm tiêu hoá: cơm cháy 150g, sơn tra 10 lát, quất bì 10g, đường cát trắng vừa đủ. Cho cơm cháy vào nồi ninh nhừ thành cháo, khi cháo sắp được thì bỏ sơn tra và quất bì đã thái hạt lựu vào, nấu thêm một lát, cho đường vào, chia ăn vài lần trong ngày.
Không muốn ăn, đại tiện phân lỏng: cơm cháy 100g, hạt sen 50g, đường cát trắng vừa đủ. Hạt sen rửa thật sạch, tách bỏ tâm, cho cùng cơm cháy vào nồi ninh kỹ thành cháo, thêm đường, chia ăn vài lần trong ngày.
Trẻ bị rối loạn tiêu hoá, thức ăn ứ trệ ở dạ dày: cơm cháy 50 gram (nướng cháy già), sơn tra 15g, đường cát trắng vừa đủ. Hai thứ sắc kỹ lấy nước, thêm đường, cho uống vài lần.
Người già đi tiêu phân lỏng nhiều ngày: cơm cháy 600g, bạch truật 6 gram (sao thơm), trần bì 4,5g, hạt sen bỏ tâm 12 gram (sao thơm), ý dĩ 12 gram (sao thơm), gạo nếp 600 gram (sao thơm), đậu xanh 600 gram (sao thơm). Tất cả tán thành bột mịn, uống mỗi ngày ba lần, mỗi lần 7 – 10 gram với nước đường cát trắng.
ThS.BS Võ Thị ThuBộ môn đông dược, học viện
Y dược học cổ truyền Việt Nam SGTT
Tổng hợp & BT: Lan Chi (NauNgon.com)