Trong họ hàng nhà cua có con chù ụ, cái tên tuy lạ lẫm nhưng
chất lượng không thua kém bất cứ một loài giáp xác nào. Du khách đến với
Trà Vinh nghe cái tên ngộ nghĩnh “chù ụ” cũng háo hức khám phá và
thưởng thức.



Chù ụ hấp - Ảnh: Hoài Vũ

Chù ụ là một loài giáp xác thường sinh sống ở các bãi bồi, nơi dòng
sông đổ ra biển hoặc các cánh rừng phòng hộ ven biển, nhiều nhất là
huyện duyên hải tỉnh Trà Vinh. Thân hình giống như ba khía, con to nhất
cũng khoảng 100 gram trở lại nhưng trông cục mịch và có vẻ chậm chạp hơn.

Hai càng chù ụ đỏ hoe, to và kềnh càng, nhiều thịt, trên mai lại có
những vết hằn sần sùi giống như hoa văn, hình dáng quều quào, sù sụ,
buồn. Có lẽ vì vậy mà người đời mới gọi là chù ụ.

Trước đây ít ai để ý nhưng từ khi trở thành hàng đặc sản và nghiễm
nhiên có mặt trên nhiều bàn tiệc, lúc đó nhiều người mới tranh nhau săn
bắt, khiến chù ụ ngày càng quý hiếm và giá cũng tăng cao.

Được cho chậm chạp, nhưng những người chuyên bắt chù ụ cho biết muốn
tóm được chúng không dễ gì. Đồ nghề duy nhất để bắt chù ụ chỉ cần một
cài xẻng đào đất. Sáng sớm người ta mang đồ nghề, can nhựa và thức ăn
lội sâu vào các cánh rừng đước ven biển để tìm hang.

Chù ụ ở rất sâu trong hang nên người giỏi nhất mỗi ngày cũng chỉ kiếm
khoảng 2-3 kilogram nhưng vô cùng vất vả vì suốt ngày phải đối mặt với muỗi
mòng, đỉa vắt và biết bao nguy hiểm khác đang rình rập.

Bắt xong phải cấp tốc giao hàng vì khi cho vào thùng chù ụ chỉ sống được một ngày. Muốn vận chuyển đi xa phải ướp lạnh.



Chù ụ tươi sống - Ảnh: Hoài Vũ

Cũng như các loài tám cẳng hai càng khác như cua, ba khía… chù ụ cò
nhiều cách chế biến khác nhau tùy bàn tay khéo léo và sáng tạo của người
thợ nấu. Thông thường là các món chù ụ nướng, luộc, hấp bia và cầu kỳ
tỉ mẩn hơn nữa là chù ụ rang me. Có lẽ rang me là món ruột của các chủ
quán nên họ có nhiều kiểu cách chế biến hấp dẫn và nhiều chiêu thức để
mời mọc.

Muốn làm món rang me, trước hết người làm cạo rửa con chù ụ cho thật
sạch, xong cho vào chảo dầu đang sôi. Tiếp đến cho hành tỏi vào xào cho
đến khi nào bốc mùi thơm phức mới cho nước cốt me vào, sau cùng nếm nêm
cho vừa ăn.

Cái ngon của chù ụ là những chiếc càng giòn rụm, thịt chắc và ngọt. Vị
chua của me và vị ngọt, béo của chù ụ hòa quyện vào nhau tạo thành một
mùi vị thơm ngon đáo để. Cái thú ăn chù ụ là nhai chầm chậm để cảm nhận
hết vị chua, béo, ngọt và giòn của món quà từ biển.

Thong thả thưởng thức sẽ bắt gặp chút hương vị của mùi ba khía, chút hơi hướm của cua biển và mùi vị đặc trưng của chù ụ.



Chù ụ nướng





Chù ụ rang me - Ảnh: Hoài Vũ

hiều bà con ở biển Ba Động, huyện Duyên Hải cho biết vào tháng 2 - 3 âm
lịch là mùa chù ụ bóc vỏ, thịt trở nên thơm ngon và béo ngậy. Dân trong
nghề gọi là chù ụ “cốm”.

Dù là món nướng, luộc, hấp hay rang, muốn tận hưởng cái ngon của chù ụ
cần phải có vài thứ rau ăn kèm như rau răm, rau thơm, xà lách và chấm
với muối tiêu chanh hoặc chanh ớt. Riêng món chù ụ rang me, chấm muối
tiêu chanh cũng đủ tạo nên một cảm giác lạ miệng, càng ăn càng thấy
ghiền.

Tổng hợp & BT: Lan Chi (NauNgon.com)