Ở vùng trung du, củ dền khá quen thuộc, thường được trồng ở vùng đất cát pha, tơi xốp, nhiều mùn. Theo kinh nghiệm dân gian, củ dền là vị thuốc quý có lợi cho cơ thể con người.
Ảnh: Thanh Ly
Củ dền chứa nhiều loại vitamin, sắc tố màu beta cyanin, chất sắt... có thể dùng trong chữa trị các bệnh thiếu máu, loét dạ dày, táo bón; dùng tăng cường hệ miễn dịch... Do đó, bên cạnh khoai môn, khoai mỡ, khoai từ, thì lấy củ dền làm nguyên liệu để chế biến một số món ăn nhằm kích thích tiêu hóa và bồi dưỡng cơ thể là một quá trình trải nghiệm lâu đời.
Người quê tôi thường dùng củ dền nấu chè, xôi, chiên giòn, nấu cháo, nhưng phổ biến và dễ làm nhất là nấu canh. Trong các đám giỗ, cúng đất, chạp mả, cúng tất niên, ngày tết... món canh củ dền nấu với sườn non hay đuôi heo là món dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn, trước cúng tổ tiên, ông bà, sau là họ hàng, con cháu thưởng thức. Đặc biệt những ngày nắng nóng, canh củ dền là món rất đưa cơm. Chỉ cần húp một bát nước canh thanh ngọt, người ăn cảm thấy mọi nóng nực dường như tan biến. Trẻ con mới tập ăn dặm cũng thường được người lớn cho ăn canh củ dền vừa bổ dưỡng, lành tính mà dễ nuốt.
Không cần nhiều nguyên liệu chế biến, chỉ gồm một ít sườn heo, vài củ dền và các loại gia vị, món canh này đòi hỏi người nấu có sự khéo léo và nhiều kinh nghiệm ngay từ khâu chọn nguyên liệu. Trước tiên nên chọn những củ dền còn cứng, tươi, không bị thâm, dập hay bị nứt, sứt. Không nên chọn củ to quá dễ bị xơ, mà chỉ nên chọn củ cỡ vừa. Củ dền vừa được đào về, gọt bỏ vỏ, rửa thật sạch, cắt miếng theo chiều ngang bằng hai ngón tay, để ráo. Hành khô, hành lá, hạt tiêu đóng vai trò hết sức quan trọng tạo ra mùi vị trong bát canh. Chọn loại sườn non có phần thịt nạc xen kẽ ít bông mỡ, cắt khúc ướp qua một ít gia vị.
Phi hành với dầu cho thơm rồi trút sườn vào xào cho thấm, tiếp tục cho củ dền vào. Canh được ninh với lượng nước thích hợp. Khi canh chín, nhanh tay cho ngò, một ít tiêu vào là có thể ăn được. Để đổi vị, bên cạnh nguyên liệu chính là củ dền, người ta có thể thêm một ít cà rốt, khoai tây. Canh sườn nấu củ dền tuy chẳng phải món ăn cao sang nhưng sẽ tạo cảm giác ngon miệng cho mọi người trong gia đình, được các bà nội trợ miệt vườn ưa chuộng. Những hôm có món kho quẹt, cá khô chiên... ăn kèm với canh củ dền thì chẳng còn gì bằng...
Phan Thị Thanh Ly
Tổng hợp & BT: Lan Chi (NauNgon.com)
