Bánh gai bé xíu với lớp vỏ đen xì, bóc ra có phần vỏ bánh bóng mịn, nếm cái dai của bột nếp, vị ngọt nhân đậu xanh hay béo béo của nhân dừa, cùng hương thơm đặc trưng nhờ lớp lá chuối gói bên ngoài.
Bánh ít lá gai là loại bánh đặc sản của người dân Bình Định nói riêng và miền Trung nói chung, không thể thiếu trong các dịp lễ tết hay cưới, hỏi...
Lá gai có màu xanh rất đẹp mắt, cây mọc tự nhiên dọc theo các bờ rào. Ảnh: T.T.
Làm bánh ít lá gai không khó nhưng đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ của người làm bánh. Nguyên liệu đầu tiên là gạo nếp, muốn có loại bột nếp dẻo, thơm, phải chọn loại gạo nếp nguyên, không gãy và còn thơm hương lúa mới. Vo thật sạch, ngâm trong nước vài giờ cho hạt gạo nếp mềm, vớt ra và đem đi xay. Sau khi xay xong thì đăng khô bột bằng cách cho bột nếp vào trong một chiếc túi vải, buộc chặt lại dùng một phiến đá nhỏ đè lên bên trên để nước trong thoát ra ngoài, chỉ còn lại phần bột nếp.
Thành phần làm nên đặc trưng của bánh là lá gai. Lá gai là loài cây nhỏ, có lá mọc so le, lá có lớp lông nhỏ bao phủ xung quanh, bên trên có màu xanh, bên dưới có màu hơi trắng, mép lá hình răng cưa. Đây là một loại cây mọc nhiều ven bờ rào ở quê. Lá gai sau khi hái về, ngắt bỏ cuống, rửa thật sạch, cho vào luộc chín, vớt lá gai ra, để ráo. Cho vào cối giã nát, vắt lấy nước và trộn với bột nếp. Có nơi người ta cho lá gai vào giã chung với bột nếp. Quá trình này đòi hỏi nhiều công sức, vì nếu giã không kỹ sẽ để lại những lợn cợn của xác lá gai, không ngon.
Bánh được gói bằng lá chuối, tạo hình mô phỏng theo nóc những ngôi chùa ở miền Trung. Ảnh: Khánh Hòa.
Bánh ít lá gai thường có hai loại nhân là nhân đậu xanh và nhân dừa. Đậu xanh ngâm qua đêm cho nở, nấu chín và tán nhuyễn với đường cát. Nếu là nhân dừa thì chọn loại cùi dừa già, bào ra thành từng sợi nhỏ, bò vào chảo xào chung với đường cho chín tới.
Sau khi đã chuẩn bị sẵn xong tất cả nguyên liệu thì bắt đầu gói bánh, ngắt một ít bột nếp, vo tròn lại, ép mỏng ra, cho lên bề mặt một ít nhân dừa hoặc đậu xanh, ép phần vỏ bánh lại cho khít, vo tròn lại, thoa một ít dầu lên lá chuối, gói bánh lại và đem đi hấp.
Bánh có vỏ màu đen, nhân bánh làm từ nhân dừa hay nhân đậu xanh. Ảnh: Khánh Hòa.
Khi ăn, bóc lớp vỏ lá chuối bên ngoài, lộ ra bên trong là phần vỏ bánh bóng mịn, đen tuyền cùng hương thơm dịu nhẹ rất quyến rũ. Cắn một miếng bánh để thưởng thức hương thơm của lá gai hòa lẫn trong cái dẻo mềm của nếp, vị ngọt nhẹ của nhân quá ngon ngọt, đậm đà và quyến rũ.
Ở Sài Gòn, nếu muốn thưởng thức món bánh nhà quê này, bạn có thể tìm mua ở các ngôi chợ như: chợ Bà Hoa (quận Tân Bình); chợ cây Quéo, chợ Long Vân Tự (quận Bình Thạnh), chợ Thủ Đức...
Khánh Hòa
Tổng hợp & BT: Kim Bình (NauNgon.com)
