Một nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của các quốc gia Á Đông là sự xuất hiện của những món đặc sản làm từ các loại côn trùng và Việt Nam cũng không phải là một ngoại lệ. Do điều kiện tự nhiên và thói quen ăn uống khác biệt mà nền “ẩm thực côn trùng” của người Việt cũng có những nét độc đáo riêng với những món ăn đặc thù ở từng vùng miền.
Dưới đây là một số loại côn trùng "đặc sản" của người Việt:
Được coi là sản vật đệ nhất Nam Bộ, con đuông (loài sâu sống trong thân cây dừa, chà là) có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau như nước lửa than, rán bột, cuốn lá cải... Nhưng đặc sắc nhất có lẽ là món đuông chà là tẩm nước mắm, còn gọi là “đuông lội sông”. Trong món ăn này, những con đuông béo mẫm còn sống sẽ được thả vào bát nước mắm và vùng vẫy trong đó. Thực khách sẽ gắp từng con, cho vào miệng nhai và cảm nhận hượng vị mềm, bùi, ngọt khó tả của món đặc sản này.
Một sản vật độc đáo khác của Nam Bộ là nhộng ong. Các thợ ong ở rừng U Minh sau mỗi chuyến lấy mật về thường mang theo những tảng sáp đầy nhộng ong. Những tảng sáp này sẽ được thả vào nước sôi để tan chảy và lọc lấy nhộng ong bằng lưới. Nhộng ong có thể được ăn ngay hoặc chế biến thành nhiều món khác nhau như rán, xào… có vị ngọt béo và rất bổ dưỡng. Ảnh: Mai Huyền.
Nhắc đến loài bọ xít, nhiều người sẽ nhăn mũi khi liên tưởng đến mùi hôi đặc trưng của loài côn trùng này. Bởi vậy, chuyện bọ xít trở thành đặc sản nghe có vẻ thật hoang đường. Thế nhưng, đây lại là thực tế ở một số tỉnh miền núi phía Bắc nước ta. Để chế biến, người dân ở nơi đây sẽ thả bọ xít sống vào chậu nước có pha muối để chúng phun hết tuyến hôi ra khỏi cơ thể, sau đó rửa thật sạch và nấu chín theo nhiều cách khác nhau. Món ăn từ bọ xít có vị béo ngậy và mùi thơm rất quyến rũ, không còn một dấu vết nào của mùi hôi hắc.
Có hình dáng xấu xí như bọ hung, lại là loài hại cây trồng nên bọ rầy (bù rầy) bị nhiều người làm vườn ghét. Tuy vậy, tại An Giang, giống côn trùng này lại là một đặc sản “ngon số dách” của dân địa phương. Cũng như bọ xít, bọ rầy được ngâm nước muối cho nhả hết chất bẩn rồi mới cắt đầu, mổ bụng để rán ròn hoặc nhồi lạc xiên nướng…Chúng có mùi thịt rất thơm ngọt, bùi và béo ngậy.
Ve sầu, loài côn trùng rất quen thuộc của mùa hè cũng là một món ăn khoái khẩu ở vùng quê Nghệ An. Tại đây, ve sầu được bắt sau khi vừa lột xác và rang vàng với các loại gia vị trở thành một món đặc sản mà người nào thưởng thức một lần sẽ nhớ mãi.
Cà cuống là loài côn trùng có vị trí đặc biệt trong văn hóa ẩm thực của người Việt. Cà cuống đực nổi tiếng với bọng tinh dầu có một mùi thơm đặt trưng, là gia vị quý được thêm vào nước mắm, dùng làm nước chấm cho các món bánh cuốn, chả cá, bún chả, bún thang... Do ngày càng khan hiếm nên trên thị trường, một giọt tinh dầu cà cuống nguyên chất có giá lên tới 50.000 đồng. Ngoài ra, trứng và thịt của cà cuống cũng được coi là món cao lương mỹ vị. Ảnh: Vũ Quang Mạnh.
Ngoe nguẩy như… giun với hàng trăm đôi chân tua tủa hai bên, hình thù của loài rươi có thể khiến nhiều người rùng mình. Tuy vậy, chúng lại là một món đặc sản “quốc hồn quốc túy” của người Việt Nam. Hai món ăn nổi tiếng nhất làm từ rươi là mắm rươi ở các vùng ven biển và chả rươi Hà Nội.
Nhộng tằm là món quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người Việt Nam, nhất là ở các địa phương có nghề nuôi tằm. Cách chế biến thông dụng là rang nhộng với ít mỡ, nêm mắm muối vừa miệng, múc ra đĩa có rắc lá chanh thái chỉ. Với hương vị bùi, béo, đậm đà, nhộng là một thức ăn vừa độc đáo, ngon miệng, vừa rẻ tiền và giàu dinh dưỡng.
Từ lâu nay, châu chấu đã trở thành một món ăn khoái khẩu ở vùng thôn quê của Việt Nam. Chúng có thể được chế biến thành nhiều món, nhưng món châu chấu rang lá chanh vẫn phổ biến nhất vì cách chế biến giản đơn và hương vị độc đáo. Biệt danh “tôm bay” dành cho loài côn trùng này phần nào đã tiết lộ cho thực khách biết trước hương vị của chúng như thế nào.
Cũng như châu chấu, dế là món ăn dân dã tại nhiều vùng quê từ Bắc đến Nam. Dế có nhiều loại, nhưng những chú dế cơm béo tròn được coi là món nhậu hảo hạng nhất. Chúng được chế biến thành nhiều món ăn mà thực khách chỉ thưởng thức một lần là “nghiền” như dế rán giòn, dế tẩm bột, dế rán nước mắm, dế nướng...
Tổng hợp & BT: Lan Khuê (NauNgon.com)
