Mâm ngũ quả thể hiện đạo lý thiêng liêng uống nước nhớ nguồn. Mỗi miền có một cách bài trí và bày biện khác nhau. Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ
Ý nghĩa và cách bài trí mâm ngũ quả lộc lá cả năm



Mâm ngũ quả thể hiện đạo lý thiêng liêng uống nước nhớ nguồn. Mỗi miền có một cách bài trí và bày biện khác nhau.

Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên dịp Tết theo 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên. Theo thuyết ngũ hành: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Mâm ngũ quả thường theo 5 sắc màu đó để phối trí.

Tuy nhiên, trên thực tế, ở mỗi một vùng miền, người ta lại có những cách bày biện mâm ngũ quả khác nhau.



Mâm ngũ quả gồm 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc. Ảnh: Internet.

Mâm ngũ quả đặc trưng của ba miền

Miền Bắc

Ở miền Bắc, trên mâm ngũ quả thường có 5 loại quả với 5 màu khác nhau, cụ thể gồm chuối/táo màu xanh; bưởi (hoặc phật thủ), cam, quýt màu vàng; hồng hoặc táo tây, ớt màu đỏ; roi, mận, đào hoặc lê màu trắng; hồng xiêm hoặc nho đen, măng cụt, mận màu đen.

Miền Trung

Ở miền Trung, người dân không quá câu nệ hình thức của mâm ngũ quả mà chủ yếu có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Mặt khác, do chịu sự giao thoa văn hóa hai miền Bắc - Nam nên mâm ngũ quả của người miền Trung bày biện đủ chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài…

Nhìn chung mâm ngũ quả bày trên ban thờ không cần nhiều về số lượng. Tất cả chỉ cần gọn gàng và sạch sẽ, vậy là đủ.

Miền Nam

Nếu như người miền Bắc, nải chuối xanh thường ít thiếu vắng trên mâm ngũ quả thì người miền Nam lại kiêng kỵ bày một số trái cây. Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi" thể hiện sự nguy khó. Quả cam cũng không được có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, vì câu “quýt làm cam chịu”, hay như trái lê đồng nghĩa với “lê lết”…

Mâm ngũ quả người miền Nam thường  mâm ngũ quả thường là: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, đọc chệch thành các tên "cầu vừa đủ xài" hoặc "cầu vừa đủ sung".

Lưu ý khi bày mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả truyền thống với 5 loại quả, số quả lẻ thể hiện sự sinh sôi, nảy nở, phát triển. Ngày nay để thể hiện lòng hiếu thảo đến ông bà, tổ tiên cộng với tính thẩm mỹ người ta không quá cứng nhắc trong chuyện phải là 5 loại quả nữa nhưng ở người Bắc vẫn chọn số quả lẻ khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Ngược lại, miền Trung và miền Nam thoải mái hơn khi không quan trọng chuyện chọn số quả lẻ hay chẵn mà chủ yếu chọn ý nghĩa của loại quả khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Mâm ngũ quả tuy không quá quan trọng chuyện số quả lẻ hay chẵn nhưng vẫn giữ nguyên các quy ước dân gian như: mâm ngũ quả chỉ bày quả, không đặt thêm hoa hoặc thực phẩm gì, số lượng trên mâm ngũ quả chỉ tính loại, không tính quả (chuối chỉ cần một nải mà không quan tâm số lượng quả).

Ý nghĩa từng loại trái cây trong mâm ngũ quả ngày Tết



Mỗi loại quả trong mâm ngũ quả lại mang một ý nghĩa khác nhau. Ảnh: Internet.

- Bưởi: phúc lộc, viên mãn

- Thanh long: rồng mây hội tụ

- Dưa hấu: tốt đẹp, viên mãn, trung thực

- Đu đủ: đầy đủ, thịnh vượng

- Mãng cầu: cầu Mong mọi điều như ý

- Dứa (thơm): thơm tho, đa phúc lộc

- Hồng: hồng hào, tươi tốt, tượng trưng cho sự thành đạt

- Lựu: đa phúc, đa lộc, con đàn cháu đống

- Phật thủ: bàn tay Phật che chở phù hộ cho con người

- Chuối: tượng trưng cho bàn tay ngửa, hứng lấy may mắn, bao bọc và che chở

- Dừa: viên mãn

- Xoài: tiêu xài không thiếu thốn

- Quất: sung túc, lộc lá

- Đào: sự thăng tiến, danh lợi.

Tuy mỗi miền có sự khác biệt về văn hóa, song việc bày biện mâm ngũ quả ngày Tết luôn là một nét văn hóa đặc sắc, thể hiện lời cầu Mong cho một năm mới ấm no, hạnh phúc của người dân Việt Nam. Cho dù sinh sống ở phương trời nào, đã là người dân Việt Nam thì sẽ không bao giờ quên được tục lệ này trong dịp Tết nguyên đán nhằm gìn giữ bản sắc dân tộc cho bản thân và cho con cháu.

Trần Quỳnh tổng hợp


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Ý nghĩa và cách bài trí mâm ngũ quả lộc lá cả năm

ca qua sot ngu lieu thom ngon chả giò quấn tôm ngày rằm Banh duc rau muống sức khỏe thịt viên bí ngô sốt cà Nhừ Bí quyết xào rau thật xanh tÃƒÆ o nhà hàng sang trọng tương cà homemade lau cua dong nau thom ngon So xao me tui Cách nấu dê món miền Nam Gà xào sả ớt ngon cơm cách làm thịt viên rán Thịt heo xỏ lụi nướng tom vien chien cach lam banh deo 膼岷玙 bo bia chay canh đậu kim chi tiramisu classic bún chả cá Nga Nguyễn cách nấu đậu hủ ngon ốc rang cach lam cha com boc tom phong cách riêng gỏi cá hồi cach lam pad thai sườn non chiên sả cay phòng banh cupcake hoa cua sốt me thịt kho dừa già gà cach nau sứa Tim heo Cai muoi chua sen nhồi gạo nếp bo ne gân bò hầm cach lam sua chua hoa qua Men mì ý sốt cua cach lam trung hap cach nau mien mang ga May vÃƒÆ cá hồi rán xù Nước Ngoài chè nha đam nấu hạt sen Gà thạch trái cây trai cay nuong ngon Mùa Hè cách làm tào phớ không dùng thạch cao Mon canh chay PHO bắp chiên Bo xao Rau má thực phẩm giảm cân siêu hiệu mì xào rau cách làm chè đậu xanh đường thốt C ốc bươu Hành trình vũ công thoát y thành Vua đầu táo ép món ngon từ bí đỏ Canh bí đỏ nấu biển chả trai sông gà xào măng bò bía cach nau xoi ruôc canh cua đồng cua đồng rau đay mắm okonomiyaki muc xao chua ngot ngon Cách làm bánh gato kem dừa tặng bé 15 thực phẩm có tác dụng giải rượu Đặc sản cà mau Uống nước cam giảm nguy cơ ung thư món ăn độc đáo Tặng nàng chậu cây bánh tráng cuốn thịt luộc tôm chua Cách chọn và chế biến thịt bò ngon Mẹo nấu ăn giúp món luộc ngon hơn nước ép hành tây bằng máy sinh tố bánh kem dừa Cún Khang Canh bò viên nấu rau củ cach lam siro dau Tuyệt hảo hoa quả dầm phố Tô Tịch cai bap banh chiffon tra xanh me chua những món xào ngon Đậm vị cà tím tôm chua Gà tẩm bột chiên xù trộn cay ngọt canh tôm chua nhà hàng cao cấp cach lam khoai mon chien me cách làm bánh rán mặn ngọt gà om nước tương chiên trứng gà với trứng cá Cach lam bún thịt nướng la he tuoi xao nam ngon tôm vỗ bánh xúc xích khoai lang canh dưa cải chua nấu sườn dau hu la lot thuc don tat nien sườn non nấu kim chi chiên cá banh khoai lang chien cãch nấu cháo cá hồi bí đỏ cho bé be yeu chè bắp khoai lang cháo nấu ngao cach nau hai sam Sua chua Chợ Man cach nau ragu chay ngon ca chua nhoi thit ngon