Những chiếc bánh trôi, bánh chay trắng mịn, ngon mát luôn mang ý nghĩa nhất định trong ngày Tết Hàn thực.
Ý nghĩa của bánh trôi, bánh chay trong ngày Tết Hàn thực

Theo nghĩa chữ Hán "Hàn" là lạnh, "thực" là ăn, "Tết Hàn thực" là tết ăn đồ lạnh. Tết Hàn thực có nguồn gốc từ thời Xuân Thu của Trung Quốc. Người Trung Quốc truyền tai nhau câu truyện kể về vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn nên phải bỏ nước lưu vong. Bên cạnh vua luôn có người hiền sĩ là Giới Tử Thôi trợ giúp và hiến kế. Một hôm, lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong, hỏi ra mới biết đem lòng cảm kích vô cùng.

Giới Tử Thôi đã theo phò vua Tấn Văn Công 19 năm với nhiều khổ cực, cùng vào sinh ra tử. Nhưng khi Tấn Văn Công giành lại được ngôi vương, trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công, nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình theo vua phò vua là chuyện nên làm. Ông đã đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm Tử Thôi. Nhưng vì là người không tham danh vọng, Tử Thôi nhất quyết không quay về lĩnh thưởng, Tấn Văn Công ra lệnh đốt rừng (muốn thúc ép Tử Thôi quay về). Không ngờ Tử Thôi quyết chí, hai mẹ con cùng chịu chết cháy trong rừng.

Nhà vua hối hận cho lập miếu thờ. Hàng năm, đến ngày 3 tháng 3 là ngày chết cháy của 2 mẹ con Tử Thôi thì cấm dùng lửa nấu ăn, ngay cả việc làm cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước, đây được coi là ngày Tết Hàn thực.

Khác với Tết Hàn thực ở Trung Quốc, vào ngày này người Việt không thờ cúng ông Giới tử thôi hay kiêng lửa, mà người Việt vẫn nấu nướng bình thường. Điều đặc biệt, người Việt còn sáng tạo nên bánh trôi, bánh chay với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội - hàn thực để thể hiện tấm lòng thành kính nhất nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.

y nghia cua banh troi, banh chay trong ngay tet han thuc - 1

Bánh trôi, bánh chay của người Việt với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội - hàn thực để thể hiện tấm lòng thành kính nhất nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.

Bánh trôi, bánh chay của người Việt được làm từ bột gạo nếp ngon với đường phên. Bột gạo nếp được cho vào cối xay với nước cho mịn, lọc lấy phần bột rồi nặn thành các viên bánh tròn, trắng mịn. Phần nhân bánh là những viên đường phên cắt nhỏ. Nếu không có cối xay, bột có thể đem nghiền bằng máy, tuy nhiên bột được xay bằng cối vẫn đem lại hương vị thơm ngon, mềm mịn nhất.

Bánh trôi sau khi nặn xong sẽ được thả vào nồi nước đang nấu sôi trên bếp. Khi bánh nổi lên là đã chín, nhanh tay vớt ra để vào thau nước lạnh để bánh nguội và không bị dính nhau. Bánh được xếp ra đĩa và bày lên ban thờ để cúng.

Còn bánh chay cũng được làm từ bột nếp nhưng không có nhân. Bánh được nặn dẹt nhưng bánh rán sau đó đem luộc chín như bánh trôi. Người ta sẽ nấu thêm nước đường với nước, ít gừng cho sánh lại và múc ra bát sau đó thả những viên bánh chay vào là được. Có người còn rắc thêm ít lạc rang cho thơm.

Ngày nay, chị em nội trợ còn biến tấu làm cho thứ bánh này mang thêm nhiều màu sắc mới hấp dẫn.

y nghia cua banh troi, banh chay trong ngay tet han thuc - 2

Bánh trôi nhiều màu sắc rực rỡ được chị em nội trợ biến tấu cho thêm hấp dẫn

Tuy nhiên, dù bánh trôi bánh chay truyền thống hay  có sự biến tấu thì Tết Hàn thực vẫn luôn mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những người đã khuất, một nét đẹp văn hóa.

Văn khấn Tết Hàn thực 

Theo sách Văn khấn nôm tại nhà – Tập văn cúng gia tiên do Đại đức Thích Quảng Định hiệu đính (Nxb Văn hóa thông tin phát hành) thì phải khấn thần ngoại trước, thần nội sau. Bài văn khấn gia tiên trong dịp Tết Hàn thực 3/3 như sau:

"Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Con lạy chín phương trời, mười phương Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần. Con kính lạy ngài bản cảnh thành hoàng, ngài bản xứ thổ địa, ngài bản gia táo quân cùng chư vị tôn thần.

Con kính lạy cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, thúc bá, đệ huynh, cô di, tỷ muội họ nội họ ngoại.

Tín chủ chúng con là…Ngụ tại…

Hôm nay là ngày …. (đọc ngày theo âm lịch) gặp tiết Hàn Thực, tín chủ chúng con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị tôn thần, nhớ đức cù lao tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án. Chúng con kính mời ngài bản cảnh thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh thổ địa, ngài bản gia táo quân, ngũ phương, long mạch, tài thần giáng lâm trước án chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ tổ khảo, tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ… (họ của gia chủ) cúi xin thương xót cho con cháu giáng về chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị tiền chủ, hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai âm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận, trên bảo dưới nghe.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)".


Tổng hợp & BT:

Về Menu

ý nghĩa của bánh trôi bánh chay bánh trôi bánh chay bánh trôi

lần Hà Lan Australia Quán Lam xoi vi Kho m o Khoai tây an choi Lá gừng mái tóc miến xào thịt Tu Tản cach lam keo chuoi gung Cách làm chè chuối cách làm thịt viên Món chè mousse dâu ám á thăn heo nướng Diệu Kim Canh sườn non nấu rau củ canh ngon bóngground-color: #8EEBBA" href="/index.php?q=cá chiên">cá chiên Món lẩu Patê các món ăn vặt bao tử cá xào bột nghệ hữu Đồng làm bánh Mẹo vặt quẠtac Nau pho canh củ từ trứng chiên cuộn lá chuối Ngá trắng răng cách làm củ cải chua ngọt khoai môn chà Šde pha chế lò PhÃƒÆ cơm chiên xù món xổi thit nuong banh mi Miền Nam Quốc đức bí xào bà nh bà o hẠp tập khô den ngâm giấm kệ đựng cách nấu cà ri món ăn ngon Thương dồi mut dua thom ngon Làm Mứt dừa Rau cau xào tôm Khô sua chien Ớt chuông Tạo 110 châu chấu rang phong cách tự may giày ngá dau hu chien gion voi sa cach lam bun cha ca à cha ngheu bong bi khoai tim nghien mat ong kem với chuối dừa mận chè nhãn cà chua dầm đường Sup ga cách làm đùi gà rút xương Chuẩn cach lam khoai mi nuong làm phở bò an chay DÃƒÆ u làm gà chiên giòn măng Cách làm thịt nướng Tráng cà basa viên che troi nuoc ngon đan ăn gì dễ thụ thai đậu hũ nhồi thịt cha bong thit heo ngon mực chiên sả ớt cach nau chao hen ngon sandwich trứng banh khoai tay canh ga cải bẹ làm bánh crepe ca chim kho soup bắp non bánh trứng hành muối tốt cho tiêu hóa bao tu trộn nấm kim châm gỏi cà tím thịt bò cà voi mochi lam xoi gac muoi vung thịt gà kho hạt dẻ nộm trái cây bo vien