Ngày Tết Đoan Ngọ thu hút sự Lưu ý của khá nhiều người Việt Nam xưa và nay, nó chỉ đứng thứ hai sau Tết Nguyên Đán. Bánh tro là món ăn truyền thống trong
Vì sao Tết Đoan Ngọ lại quan trọng với người Việt?



Ngày Tết Đoan Ngọ thu hút sự Lưu ý của khá nhiều người Việt Nam xưa và nay, nó chỉ đứng thứ hai sau Tết Nguyên Đán.



Bánh tro là món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam.

 

Tục này cũng có người cho là từ đời Xuân Thu. Khuất Nguyên (nước Sở), vì can ngăn vua Hoài Vương không được, đã uất ức ôm đá gieo mình xuống sông Mịch La mà tự vẫn. 

Hôm ấy đúng là mùng 5 tháng 5. Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm, cứ đến ngày đó, nhân dân Trung Quốc lại làm bánh ngọt, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài (ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh xuống cúng Khuất Nguyên.

Ở Việt Nam, ít người biết chuyện Khuất Nguyên, mà chỉ coi mùng 5 tháng 5 là "Tết giết sâu bọ" - vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Người ta quan niệm, trong ngày này, các loài sâu bọ đều hoảng hốt, trốn chạy vì nhà ai cũng có bữa cỗ "giết sâu bọ" vào sáng sớm, với hoa quả đầu mùa. Đào mịn lông tơ, mận đủ mùi chua ngọt, chuối ta mập mạp, dưa hấu bổ dọc thành những chiếc thuyền rồng sơn son mịn cát lóng lánh như lân tinh, dứa còn nguyên cái mũ miện xanh rờn óng bạc, nhưng cái lòng nó vàng tươi khêu gợi. Và đương nhiên không thể thiếu món rượu nếp.

 

Thành lệ, cứ đến sáng sớm ngày mồng 5, người ta cho trẻ ăn hoa quả, rượu nếp, trứng luộc, kê, bánh đa, mận, muỗm, dưa hấu, uống nước dừa... bôi hồng hoàng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để giết sâu bọ. Người lớn thì uống rượu hòa ít tam thần đơn hoặc bôi phẩm hồng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để trừ trùng.

Trẻ em giết sâu bọ xong khi còn ngồi trên giường, rồi rửa mặt mũi, chân tay xong bắt đầu nhuộm móng tay móng chân, đeo chỉ ngũ sắc. Em gái đến độ tuổi xâu lỗ tai cũng chọn ngày này mà xâu.

Nhiều người mua bùa chỉ đeo cho trẻ con. Bùa kết bằng chỉ ngũ sắc, kết theo hình hoa sen, quả đào, quả ớt... Lại may áo lụa mang đến các cửa chùa, cửa tĩnh in dấu vẽ bùa rồi mặc cho trẻ, có ý trừ ma tà cho khỏi quấy.

Giữa trưa hôm ấy thì làm cỗ cúng gia tiên, rồi đi hái lá mồng năm. Tục hái thuốc mồng 5 cũng bắt đầu từ giờ Ngọ, đó là giờ có Dương khí tốt nhất trong cả năm, lá cây cỏ thu hái được trong giờ đó có tác dụng chữa bệnh tốt, nhất là các chứng ngoại cảm, các chứng âm hư. 

Người ta hái bất kỳ loại lá gì có sẵn trong vườn, trong vùng, miễn sao đủ trăm loại, nhiều ít không kể, nhất là lá ích mẫu, lá cối xay, lá vối, ngải cứu, sả, tử tô, kinh giới, lá tre, lá bưởi, cam, chanh, quýt, mít, muỗm, hành, tỏi, gừng, chè, ổi, trầu không, sài đất, sống đời, bồ công anh, sen, vông, lạc tiên, nhọ nồi... đem về ủ rồi phơi khô, để sau đem nấu uống cho rằng uống thế thì lành.

Lại có nhiều người đi lấy lá ngải cứu, năm nào thì kết hình con thú nǎm ấy như năm Tý thì kết con chuột, năm Sửu kết con trâu, năm Dần kết con hổ... treo ở giữa cửa, để trừ ma quỷ và về sau ai có bệnh đau bụng thì dùng làm thuốc sắc uống.

Trong những tục lễ của ngày Tết Đoan Ngọ, có lẽ tục người ta Lưu ý nhất là tục lễ sêu - một tục lệ mang tính nhân văn giữa người với người, con cháu với ông bà, cha mẹ, người bệnh với thày thuốc, học trò với thày giáo. Những chàng trai đã dạm vợ hoặc hỏi vợ nhưng chưa cưới thường đi sêu bố mẹ vợ nhân ngày Tết Đoan Ngọ. Lễ sêu trong dịp này bao giờ cũng có đậu xanh mới hái vào tháng Tư, gạo nếp của vụ chiêm.

Ngoài ra tháng Năm cũng là mùa ngỗng và mùa chim ngói, cùng với gạo nếp, đậu xanh, bao giờ cũng có một đôi ngỗng và một, hai chục chim ngói. Kèm thêm là cân đường cát, trái dưa hấu, nghĩa là toàn những sản phẩm trong mùa. Chỉ những chàng rể chưa cưới vợ mới đi lễ sêu, còn những chàng rể đã cưới vợ rồi thì hết lễ sêu, nhưng trong dịp Tết, các chàng rể dù nghèo vẫn cố chạy món quà nhỏ để biếu bố, mẹ vợ. Lễ biếu này nhiều, ít tuỳ tâm và không quan trọng bằng lễ sêu. Các ông đồ xưa dạy học thường không lấy học phí.

Hàng năm vào dịp mồng 5 tháng 5, các học trò đều có đồ lễ Tết thầy. Thúng gạo, đôi ngỗng, phong chè, gói bánh hoặc túi hoa quả, tùy tâm bố mẹ học trò. Những gia đình giàu có thường phong bao một số tiền. Học trò cũ đã làm nên danh vọng cũng không quên thǎm thầy vào dịp này. Các con bệnh được các ông lang chữa khỏi bệnh, mặc dù đã trả tiền thuốc, nhưng cũng không quên ơn cứu mệnh cho mình, nên trong dịp Tết Đoan Ngọ còn gọi là tết hái thuốc cũng mang quà tết thầy lang. Đồ lễ cũng gồm: đậu xanh, gạo nếp, ngỗng, chim ngói... như đồ lễ học trò tết thầy.

Dẫu qua bao biến đổi về thời cuộc, song Tết Đoan Ngọ vẫn tồn tại trong lòng người dân đất Việt như một phong tục đẹp với ý nghĩa thiêng liêng về đạo lý làm người.

 

Theo GĐX


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Vì sao Tết Đoan Ngọ lại quan trọng với người Việt?

Cách muối củ kiệu nếp than lồi đậu hũ xào cay Cách nấu cà ri chay quán pate gan gÃƒÆ dừa kho thịt heo làm hạt nêm tại nhà dua leo mọc làm bánh chocolate Bo nuong la lot nướng Cách nấu canh bí Cách làm mì ý Ăn Sáng gia chuẩn giải độc nước cốt Toc gà kho tiêu bí xào bắp cach nau lau bo vien cu sen xao ot chuong xoà cach lam dam bong cuon bun rieu cach nau che kho Cách nấu canh bi bánh chuoi nau che dau den macaron Món ăn ngày tết biến tấu Cá Kho Dẻo Ki Miền Trung Tẩm cháo mè đen Cách nấu cháo cách làm bánh trưng Các loại rau phổ biến có tác dụng ngăn Cach lam sua dau xanh Cách làm thịt chưng List Cơm cá chạch cach nau canh bap bánh cupcake quái vật 1 mắt chả cá hồi Cách làm tàu hủ sả ớt trường pancake vị quế Cách nấu chè đậu xanh xiên salad rau củ thói Cách làm sạch đồ dùng nhà bếp Gia Cá cơm khô CÃƒÆ basa mon banh bo hap cot dua Hết Thịt Dê soup cua bắp đồ uống giải khát mùa hè chả khoai tây chiên Chả bò Đà Nẵng bánh khoai môn nướng bữa sáng 10 nghìn đảm đang ech xao cari chẽm cách nấu chè khoai thit kho coca cola Michelle cach lam thit ba chi rang Phủ Doãn Gio heo kho dua Gỏi chân gà rút xương Cach lam banh bao nhan xa xiu soup bí bề Nước Gà tẩm bột chiên xù trộn cay ngọt súp gà banh tao hoa hong banh bao sua Hau dau hu tau xi ngon ca ho bao nhieu tien mot can tôm Ca hoi chien cach nau sua bi do Chọn và sử dụng màng bọc bảo quản Cách chọn đồ ăn khô ngon Ăn gì khỏe từ bên trong cach nấu nui Cách nấu món gà salad cach lam bo bia 膽谩ng bún mọc dọc mùng cà tím nhồi hành cúc lam banh uot mốt cach lam ho lo ca ngon ốc xào bí ngô Mức ba chien gion gà kho Chẳng Cách làm rượu nếp nhà Cách nấu phở gà mon canh chay Khoai tây chiên com ga tam ki bơ dầm đá