Ngày Tết Đoan Ngọ thu hút sự Lưu ý của khá nhiều người Việt Nam xưa và nay, nó chỉ đứng thứ hai sau Tết Nguyên Đán. Bánh tro là món ăn truyền thống trong
Vì sao Tết Đoan Ngọ lại quan trọng với người Việt?



Ngày Tết Đoan Ngọ thu hút sự Lưu ý của khá nhiều người Việt Nam xưa và nay, nó chỉ đứng thứ hai sau Tết Nguyên Đán.



Bánh tro là món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam.

 

Tục này cũng có người cho là từ đời Xuân Thu. Khuất Nguyên (nước Sở), vì can ngăn vua Hoài Vương không được, đã uất ức ôm đá gieo mình xuống sông Mịch La mà tự vẫn. 

Hôm ấy đúng là mùng 5 tháng 5. Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm, cứ đến ngày đó, nhân dân Trung Quốc lại làm bánh ngọt, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài (ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh xuống cúng Khuất Nguyên.

Ở Việt Nam, ít người biết chuyện Khuất Nguyên, mà chỉ coi mùng 5 tháng 5 là "Tết giết sâu bọ" - vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Người ta quan niệm, trong ngày này, các loài sâu bọ đều hoảng hốt, trốn chạy vì nhà ai cũng có bữa cỗ "giết sâu bọ" vào sáng sớm, với hoa quả đầu mùa. Đào mịn lông tơ, mận đủ mùi chua ngọt, chuối ta mập mạp, dưa hấu bổ dọc thành những chiếc thuyền rồng sơn son mịn cát lóng lánh như lân tinh, dứa còn nguyên cái mũ miện xanh rờn óng bạc, nhưng cái lòng nó vàng tươi khêu gợi. Và đương nhiên không thể thiếu món rượu nếp.

 

Thành lệ, cứ đến sáng sớm ngày mồng 5, người ta cho trẻ ăn hoa quả, rượu nếp, trứng luộc, kê, bánh đa, mận, muỗm, dưa hấu, uống nước dừa... bôi hồng hoàng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để giết sâu bọ. Người lớn thì uống rượu hòa ít tam thần đơn hoặc bôi phẩm hồng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để trừ trùng.

Trẻ em giết sâu bọ xong khi còn ngồi trên giường, rồi rửa mặt mũi, chân tay xong bắt đầu nhuộm móng tay móng chân, đeo chỉ ngũ sắc. Em gái đến độ tuổi xâu lỗ tai cũng chọn ngày này mà xâu.

Nhiều người mua bùa chỉ đeo cho trẻ con. Bùa kết bằng chỉ ngũ sắc, kết theo hình hoa sen, quả đào, quả ớt... Lại may áo lụa mang đến các cửa chùa, cửa tĩnh in dấu vẽ bùa rồi mặc cho trẻ, có ý trừ ma tà cho khỏi quấy.

Giữa trưa hôm ấy thì làm cỗ cúng gia tiên, rồi đi hái lá mồng năm. Tục hái thuốc mồng 5 cũng bắt đầu từ giờ Ngọ, đó là giờ có Dương khí tốt nhất trong cả năm, lá cây cỏ thu hái được trong giờ đó có tác dụng chữa bệnh tốt, nhất là các chứng ngoại cảm, các chứng âm hư. 

Người ta hái bất kỳ loại lá gì có sẵn trong vườn, trong vùng, miễn sao đủ trăm loại, nhiều ít không kể, nhất là lá ích mẫu, lá cối xay, lá vối, ngải cứu, sả, tử tô, kinh giới, lá tre, lá bưởi, cam, chanh, quýt, mít, muỗm, hành, tỏi, gừng, chè, ổi, trầu không, sài đất, sống đời, bồ công anh, sen, vông, lạc tiên, nhọ nồi... đem về ủ rồi phơi khô, để sau đem nấu uống cho rằng uống thế thì lành.

Lại có nhiều người đi lấy lá ngải cứu, năm nào thì kết hình con thú nǎm ấy như năm Tý thì kết con chuột, năm Sửu kết con trâu, năm Dần kết con hổ... treo ở giữa cửa, để trừ ma quỷ và về sau ai có bệnh đau bụng thì dùng làm thuốc sắc uống.

Trong những tục lễ của ngày Tết Đoan Ngọ, có lẽ tục người ta Lưu ý nhất là tục lễ sêu - một tục lệ mang tính nhân văn giữa người với người, con cháu với ông bà, cha mẹ, người bệnh với thày thuốc, học trò với thày giáo. Những chàng trai đã dạm vợ hoặc hỏi vợ nhưng chưa cưới thường đi sêu bố mẹ vợ nhân ngày Tết Đoan Ngọ. Lễ sêu trong dịp này bao giờ cũng có đậu xanh mới hái vào tháng Tư, gạo nếp của vụ chiêm.

Ngoài ra tháng Năm cũng là mùa ngỗng và mùa chim ngói, cùng với gạo nếp, đậu xanh, bao giờ cũng có một đôi ngỗng và một, hai chục chim ngói. Kèm thêm là cân đường cát, trái dưa hấu, nghĩa là toàn những sản phẩm trong mùa. Chỉ những chàng rể chưa cưới vợ mới đi lễ sêu, còn những chàng rể đã cưới vợ rồi thì hết lễ sêu, nhưng trong dịp Tết, các chàng rể dù nghèo vẫn cố chạy món quà nhỏ để biếu bố, mẹ vợ. Lễ biếu này nhiều, ít tuỳ tâm và không quan trọng bằng lễ sêu. Các ông đồ xưa dạy học thường không lấy học phí.

Hàng năm vào dịp mồng 5 tháng 5, các học trò đều có đồ lễ Tết thầy. Thúng gạo, đôi ngỗng, phong chè, gói bánh hoặc túi hoa quả, tùy tâm bố mẹ học trò. Những gia đình giàu có thường phong bao một số tiền. Học trò cũ đã làm nên danh vọng cũng không quên thǎm thầy vào dịp này. Các con bệnh được các ông lang chữa khỏi bệnh, mặc dù đã trả tiền thuốc, nhưng cũng không quên ơn cứu mệnh cho mình, nên trong dịp Tết Đoan Ngọ còn gọi là tết hái thuốc cũng mang quà tết thầy lang. Đồ lễ cũng gồm: đậu xanh, gạo nếp, ngỗng, chim ngói... như đồ lễ học trò tết thầy.

Dẫu qua bao biến đổi về thời cuộc, song Tết Đoan Ngọ vẫn tồn tại trong lòng người dân đất Việt như một phong tục đẹp với ý nghĩa thiêng liêng về đạo lý làm người.

 

Theo GĐX


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Vì sao Tết Đoan Ngọ lại quan trọng với người Việt?

bún chả cá bun bung NHAU Đi mẹo bảo quản thực phẩm nấu cháo nghêu Mực rang me Bánh phở Những món ăn sáng chay hấp dẫn cho cả cải thìa phù Lạ huong dan lam vit quay muoi ca phao đổ bánh mì hấp thịt May và mì ý sốt cach lam tuong ca chua cac mon an ngon salad tôm ga hap gung salad hành tây dưa leo bù Cún Khang Thịt heo xào măng tươi mon bun ca ro dong đổi đặc sản Quảng Ngãi cach lam dao nuong bo mat ong muoi lam m chao suon Lạ lùng món ốc bù chằn nướng Ngụy bánh canh chả cá canh cà chua tam già c cach nau xoi xéo banh duc ngon lãƒæ cách làm thịt chay tại nhà đỗ Ăn cua đá miền sơn cước Hột vịt lộn lam banh pavlova Thịt ga xao bánh mì sừng bò bánh quy hạnh nhân nâu canh chua ca loc công thức kem vani phủ dừa nạo nuoc cham cá nấu ngót hoa anh túc giấy đỗ tương cà KhoÃƒÆ fish soup thit xao sa ot cải xào thịt bạch quả vừa ga nuong kieu y thịt heo xào tỏi đế giày mang luoc thom ngon nước Nga đỗ xanh chà gio thit bánh tráng cuốn canh chua đậu phụ non tầm Torte kem tuoi whipped cream PHA Lau Long Heo Đê độ mặn gỏi bắp cải nau an goi Ngủ cach lam banh chocolate hanh nhan đất vàng ga ran giò heo hầm cach lam dau phong da ca nuoc cot dua canh bạch tuộc nấu chua tôm bọc mè đậu phụ nhồi thịt cả kem cà phê nấu chè đậu xanh Phù ga cuon thit ba chi rau muống xào hải sản lôi cuốn cach lam thit rim độc đáo bánh mỳ hoa cúc bánh cupcake socola Cách làm muối tiêu chanh com ga luoc cá nướng than hoa Món lươn che hat sen nhan long ngon Cua biển sao bo lạnh bún xào thịt cua canh ngan chè kiểu thái gỏi bò trộn tự làm gà nướng xá xíu món ăn giảm cân Dự Socola che bubur cha cha động thực vật chè nếp cẩm nước cốt dừa Ăn món nướng chợ đêm Dinh Cậu nấu phở mon ngon tu mang