Mỗi khi được ăn món gỏi cá xương xương, nhiều người thường đọc hai câu thơ dân gian: “Ăn cá xương xương anh thương về phía biển/Em đi rồi biết trò chuyện với ai” để nhớ về xóm chài, nhớ về những cô gái vùng biển dễ thương đã cất công làm món gỏi cá đậm đà này.

Cá có nhiều tên gọi khác nhau (có nơi gọi là cá sơn trắng), riêng ngư dân Phú Yên gọi loại cá bé nhỏ này là xương xương. Cá có thân hình thoi, nhỏ bằng ngón tay người lớn, màu trắng trong suốt, da có vảy nhỏ.

Cá sống theo từng đàn, những ngày gió nam bắt đầu thổi, cá xuất hiện nhiều ở gần bờ biển. Do cá nhỏ nên ngư dân dùng lưới mành để đánh bắt. Nếu hôm nào phát hiện đúng luồng cá đi, ngư dân có thể đánh bắt được rất nhiều.

 


Ảnh: Mỹ Tuyết

Cá xương xương được đưa đi tiêu thụ nhiều nơi. Cá nhỏ nhưng đắt giá vì thịt chắc ngọt, kho, nấu canh hay làm món gì cũng ngon. Nếu được cá xương xương nhiều, ngư dân biển chắc chắn sẽ không bỏ qua món gỏi. Nhiều người cho rằng, trong tất cả các loại cá biển làm gỏi, chắc rằng không có loại nào “địch” nổi xương xương.

Làm món gỏi xương xương cũng công phu. Chọn cá mới đánh về thật tươi, dùng dao đánh vảy, cắt bỏ phần lườn và đầu, ngâm xả nước muối, rửa thật sạch rồi cho vào tủ lạnh. Nếu chưa dùng có thể để ngăn đông, nếu dùng liền thì tiến hành chế biến.

Cũng giống như những món gỏi cá khác, ăn gỏi cá xương xương cũng phải có đủ bộ gia vị đi kèm gồm: chanh tươi, nước mắm ngon, ớt, tỏi, chanh, đường, rau thơm các loại, lá cải non, hành tây, lá đinh lăng, đậu phụng rang, khế chua, nếu thích thì thêm xì dầu ớt tương pha mù tạt và bánh tráng nướng.

Chế nước chanh tươi vào phần cá đã chuẩn bị sẵn, đợi vài phút rồi dùng tay vắt cho khô nước chanh trong cá. Gỏi cá ăn lạnh mới ngon nên ta đem cá đó bỏ vào tủ lạnh. Khi ăn tiến hành trộn thật đều gia vị gồm nước mắm đã chuẩn bị sẵn, đường, chanh, đậu phụng, ớt, hành tây cùng ít rau thơm xắt nhỏ vào cá. Trộn tới đâu ăn tới đó.

Ăn gỏi cá xương xương ta cứ thế mà gắp vào chén rồi thêm gia vị tùy khẩu vị từng người. Nhiều người cho rằng, ăn gỏi cá nói chung không nên từ tốn mà phải ăn mạnh vào, càng nhiều rau thơm, nhiều bánh tráng nướng mới ngon.

Thêm cái ngon của món gỏi chính bởi cái sừn sựt của loại xương nhỏ trong thân cá. Có thể khẳng định, ăn gỏi xương xương không ngại vì loại cá này ở biển khơi, nước có độ mặn cao, lại được người chế biến công phu sạch sẽ. Hơn nữa, ngoài cảm nhận được vị ngon lạ miệng, có lẽ “dòng họ” với cá cơm nên cá xương xương cho nhiều dinh dưỡng làm con người thấy khỏe khoắn hơn.

Mỹ Tuyết

Tổng hợp & BT: Bích Loan (NauNgon.com)