bữa ăn tết muộn của tôi ở gia đình người Mường huyện Bá Thước, Thanh Hóa hôm ấy có món xôi nhỏ nhẻ. Chõ xôi nếp nương đồ cùng một loại đậu mọc
Nồng nàn chõ xôi nhỏ nhẻ



bữa ăn tết muộn của tôi ở gia đình người Mường huyện Bá Thước, Thanh Hóa hôm ấy có món xôi nhỏ nhẻ. Chõ xôi nếp nương đồ cùng một loại đậu mọc dại tràn khắp các bản Mường, bản Thái xứ này lan tỏa mùi thơm ngây ngất nồng nàn trong sương chiều bảng lảng.

Độ tháng 4, dân bản bắt đầu gieo lúa nương, mầm đậu non cũng nhú, bám vào những lùm cây bụi mà sống. Tháng 9, 10 lúa vàng nương rẫy, khắp bụi bờ cũng xanh um ken đặc những chùm nhỏ nhẻ. Quả đậu nhỏ nhẻ mọc thành chùm như đậu xanh, cứ mỗi mắt lá, lại vươn ra một chùm sai trĩu.



Ăn thử nắm xôi nhỏ nhẻ để thấy rằng loại đậu hoang dại này mới đúng là

bạn “tri kỷ” của nếp nương 

Hạt đậu tách ra rồi phơi khô, cất trên gác bếp. Nhỏ nhẻ vốn cứng, nên muốn đồ xôi phải ngâm đậu trước khi ngâm gạo cả mấy tiếng đồng hồ.

Với những ai ham đồ nếp, xôi đậu vốn chẳng xa lạ gì, từ những thức quen thuộc như xôi đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đến “quý tộc” như xôi đậu quyên, đậu ngự…

Nhưng ăn thử nắm xôi nhỏ nhẻ, tôi thấy rằng loại đậu hoang dại này mới đúng là bạn “tri kỷ” của nếp nương.

Hạt đậu nhỏ nhẻ bé hơn đậu xanh và có màu đỏ sẫm. Thoạt nhìn, hạt trông như bị lép, chẳng căng mọng mỡ màng như những “anh em” khác. Nhưng có lẽ vì thế nên cái bùi bùi của nó khiến bạn ăn mãi mà không ngấy.



Nắm xôi dẻo quẹo còn có vị mát thanh và chút hương ngai ngái của núi rừng 

Xôi nóng hổi, nếp nương trắng ngần ấp ủ hạt đậu sâm sẫm đỏ lúc này chờ đợi chẻo tời.

Chẻo tời là món chấm na ná như món đậu xị của người Nùng, người Mông ở Lào Cai, Hà Giang. Nguyên liệu phổ biến là đậu tương đồ chín, giã nhuyễn mịn, trộn với muối và gừng tươi giã nhỏ.

Nếu như đậu xị của người Nùng, người Mông được ủ trong chum vại thì chẻo tời của người Mường được gói vào lá chuối, cất lên gác bếp. Hơi nóng của bếp lửa và khói bốc lên giúp đậu lên men và cũng bớt nặng mùi hơn đậu xị.

Chẻo tời dùng để chấm cá, chấm rau rừng, hay giản dị là chấm với xôi. Vị mặn mòi của đậu lên men, thoảng chút cay nồng của gừng khiến mùa xuân se lạnh thêm ấm áp.

Bài và ảnh: Tịnh Tâm


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Nồng nàn chõ xôi nhỏ nhẻ

tiramisu ruou Bailey dân tom boc bi do hình bệnh tiểu đường Inox Lạc vào thiên đường quà vặt ngon rẻ xôi đậu phộng dừa bún ăn chay đậu đỗ Ga ham Ladyfinger gà kho ném món Huế thit heo xao sa Hủ cach lam chan ga ngam sa ot MON CANH bánh socolate cuppin cake nhãn lồng hưng yên Trốn gà rô ti Thịt Gà f5 your room xôi xoài rằm canh bò nấu rau củ Lagu giá SẠnấu xôi dừa cố cach lam mon nem ran đổ trung hap cuon thit soda gừng với mật ong Lai bao tu heo Cách nấu bún bò 15 Thịt Dê cán canh mong toi nau tom tuoi mì chiên trứng thịt thach la cam Cua hòang đê nấu xôi Lai láng như bánh tráng phơi sương Cách làm mứt dừa sấu chín dầm Giải tham tau hu ki Lai rai nước ép cà rốt Đậu xanh bún gạo kem banh trung ngon me vit long heo xao dua chua Làm Đồ Uống nhúng cach ngam chanh dao tri ho ẩu Khử Ho nÆ Æ Hoành thanh chien thí cach lam nuoc tuong chè sen nhãn lồng Làm Bánh cach lam tom nuong sot chanh day pha che cocktail Mimosa tă thịt vịt giả cầy Ếch Lẩu mẹt cua đồng dân dã gần ga Hà bun rieu Lai rai ăn nem chua nướng dưới gầm Dùng lẫu gà om bí đỏ Tuần củ cải thực phẩm mùa thu cach lam bun ca oc buou nhoi hap sa đe ca ri ga thom ngon Khổ qua nhồi thịt Lai rai bò nướng đá Tây Nguyên canh sake giảm suon nau ca ri Om cơm nắm ga kho sa nghe hoc Món thai Lai rai chân gà chiên giòn ốc luộc ngõ mẹo vặt Lai rai hết sảy với đùi heo xông khói Làm Bánh ran che bien banh pancake CÃ ran thực đơn cơm tối coi Chảy ức phải bánh quy khúc xương đồ chơi vải banh troi la cam ngon kheo Lam Bo Luc Lac kem bi ngo kem Hùng Khoai tay kep thit Thịt Heo nướng bò lam muc Thịt Cừu Lam banh banh quy