Nhiều người quen gọi món khoai sọ này là khoai sọ mán do người Dao vùng đất Mộc Châu (Sơn La) trồng. Một số vùng đất khác cũng có món khoai này nhưng xét về độ thơm ngon thì khoai do của người Dao là đúng chất và ngon nhất.
Hình thù của thứ khoai này cũng rất lạ, "da" của khoai giống khoai sọ và cũng có "củ mẹ, củ con", nhưng hình dáng lại giống củ khoai dáy và khoai môn. Bổ củ khoai ra lại vàng ươm giống... khoai lang Nhật, hay cũng có củ trắng ngần. Theo nhiều người thì có mua khoai về trồng cũng không được củ, chỉ người Dao Mộc Châu trồng mới được, và cũng chỉ người Dao một số nơi như: Chiềng Sại, Chiềng Chung… trồng mới cho năng suất cao.
Dị hình, dị màu thế nhưng ai ăn một lần chắc chắn sẽ còn muốn có nhiều lần khác được thưởng thức nó. Sau khi gọt bỏ vỏ rửa thật sạch có thể thái miếng bằng bao diêm bỏ hấp trong nồi cơm vừa cạn nước. Cơm chín khoai cũng chín, bỏ miếng khoai nóng hổi ra chấm lạc vừng, vừa ăn vừa xuýt xoa cảm nhận vị bùi bùi của miếng khoai vàng ruộm.
Ai thích ăn chiên cũng có thể làm như chiên khoai tây cũng ngon. Nhưng hấp dẫn nhất vẫn xào qua khoai với mắm, muối, Bột gọt (mì chính) cho thấm gia vị rồi cho vào hầm xương. Khoai chín rắc thêm chút rau thơm gồm: thì là, rau mùi tàu, hành vào và bỏ ra thưởng thức. Chỉ riêng màu vàng của bát khoai óng mỡ, lác đác mấy cọng rau xanh đã đủ để thực khách ngây ngất.
Đưa miếng khoai vào miệng, thấy vị ngọt của nước hầm xương hòa lẫn cùng vị ngọt bùi của khoai. Giống khoai này có đặc điểm là cực kỳ bở, nếu chọn được củ khoai ngon (không già, không non quá) chẳng cần phải nhai, đưa vào miệng là đã tan hết rồi.
Khoai sọ mán thường được bà con dỡ bán vào khoảng từ tháng 7 đến tháng 10, tháng 11, và cũng phải tiêu thụ cho nhanh, giống này không cất lâu để dành như khoai sọ bình thường được. Ngày Tết, giá trong nhà có vài củ khoai bỏ ra nấu canh ăn thì cũng chẳng kém vua Khang Hy ngày trước được ăn khoai sọ Lệ Phố. Nhưng thật lạ, khoai sọ mán Mộc Châu để lâu là thối. Thối từ gốc trở lên như khoai hà.
Thôi thì, giời cho sao ta hưởng vậy. Tháng10 này còn ngần ngại gì mà không về Mộc Châu ăn khoai sọ mán!!! Theo Dulichmocchau.netTổng hợp & BT: Quỳnh Dung (NauNgon.com)
