Đất Huế thơ mộng với những con người tài hoa, khéo léo đã tạo ra một nét văn hóa ẩm thực đặc trưng, đầy màu sắc mà khi nhắc đến hẳn ai trong chúng ta cũng mong được thưởng thức không chỉ một lần.

Món ăn Huế trước hết có vị đậm đà và rõ ràng. Trải qua nhiều thế kỷ tích lũy những yếu tố nhân văn của cả nước, bếp ăn Huế chứa đựng đầy đủ khẩu vị của mọi miền, từ mặn, ngọt, béo, bùi đến chua, chát, đắng, cay. Người Huế thích tất cả các vị, nhưng vị nào ra vị ấy. Sự phong phú, đậm đà tạo nên hương vị đặc trưng trong món ăn Huế.

Ẩm thực Huế còn đậm màu sắc, đan xen mùi vị hấp dẫn. Đồ màu giữ chức năng hòa sắc trong món ăn Huế, tỉ mỉ nhưng chính xác, một thứ một ít nhưng lại ẩn chứa cả một sự công phu và kiên nhẫn.

Ẩm thực Huế rất chú trọng về hình thức, thể hiện trong sự trang trí các món ăn. Món ăn có được trang trí đẹp mắt thì mới tăng thêm sự hấp dẫn cho người ăn. Chẳng hạn như các món gỏi vả hình rồng, nem công - chả phụng, cơm sen… đều được người nấu tỉa rau củ thành những tác phẩm nghệ thuật.

Ngoài ra, hình thức còn được chú trọng qua sự cầu kỳ trong chén bát, mỗi món ăn đều có một loại chén bát phù hợp. Chén bát phải đẹp mắt và sang trọng. Nếu ăn cơm hến, người ta bày ở tô đất. Khi ăn bánh bèo thì đổ từng chén đất nhỏ xíu, mỏng tanh. Riêng chè hạt sen, hạt sen bọc nhãn lồng, chè đậu ngự thì dọn vào chén sứ cao cấp.

Sự cầu kỳ còn thể hiện trong cách chọn nguyên liệu cẩn thận ở từng khâu chế biến, cho dù là món ăn dân dã hay quý phái.

Ẩm thực Huế được chế biến theo quy luật âm dương cân bằng, hàn nhiệt điều hòa, chẳng hạn vịt, hến, ốc mát nên dùng gừng để điều hòa, thịt luộc ăn kèm với chuối chát, khế chua, vả…

Theo sách cũ có ghi thì Huế có 1.300 món ăn và hiện còn lưu truyền trong dân gian 700 món. Trong khi đó, theo nhà nghiên cứu Trần Đình Giản thì Việt Nam có tổng cộng khoảng 1.700 món ăn. Thế mới biết, ẩm thực Huế phong phú như thế nào.

Có thể xếp món ăn Huế thành các hệ: hệ món mặn, hệ món chay, hệ cháo súp, hệ dưa mắm, hệ nem chả, hệ bánh mặn, hệ bánh ngọt, hệ mứt, hệ món ăn bài thuốc, hệ món ăn cung đình.

Món ngon Huế không chỉ ăn bằng miệng, mà trước hết phải thích nhìn bằng mắt, mũi ngửi thấy thơm, cảm giác thấy thèm, tai nghe những âm thanh gây cuốn hút, tò mò, tức là ăn bằng ngũ quan. Sự hài hòa về màu sắc, hương vị, hài hòa về âm - dương, nóng - lạnh, hài hòa trong bố cục chén, đũa, bát, dĩa... hài hòa như tự nhiên, thiên nhiên, chính là văn hóa ẩm thực Huế.

Ẩm thực Huế giản dị, phong phú, mang hương vị, mùi ngon đằm thắm của sản phẩm nơi đồng ruộng, đầm phá, núi sông… của vùng đất cố đô.

Tổng hợp & BT: Ngọc Hương (NauNgon.com)